ödevler buraya

Ölçmede Hata
• Sabit: miktar belli, herkese (ölçüm) aynı derecede, güvenirliği etkilemez, geçerliği düşürür
• Sistematik: miktar belli, herkese (ölçüm) sistematik olarak farklı derecede, güvenirliği etkilemez, geçerliği düşürür
• Tesadüfi: miktar belli değil, güvenirliği düşürür, geçerliği düşür

Ölçme Araçlarının Sahip olması gereken özellikler:
• Kullanışlık (hazırlama, uygulama, değerlendirme): ekonomik, kolay, etkili
• Güvenirlik: tutarlı
• Geçerlik: görünüş geçerliği, kapsam geçerliği, yordama geçerliği, uygunluk geçerliği
• Güvenirliği düşük bir testin geçerliği de düşüktür çünkü sonuç tutarlı olsa da tam doğru değildir.
• Geçerliği yüksek bir testin güvenirliği de yüksektir denilebilir
• Geçerliği düşük bir testin güvenirliği hakkında bir yorum yapılamaz çünkü geçerliği düşüren başka etkiler de olabilir.

Ölçmede Hata
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Sabit Hata: Bir ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen hata türüdür.
Örneğin, bir bakkal terazisinin bozuk olması nedeniyle, tarttığı her nesneyi 50g eksik tartması sabit hatadır.

Sistematik Hata: Ölçmeyi yapan kişiye, ölçülen özelliğe ve ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen ve tüm ölçmelere aynı oranda etki etmeyen hatalara denir.
Örneğin, bir öğretmenin yazının güzelliğinin değerlendirilmediği bir sınavda yazısı güzel olan öğrencilere daha fazla puan vermesi, bazı kağıtlarda ufak tefek işlem hatalarını görmezden gelip sorulara tam puan verirken bazılarında ise en ufak bir hata için puan kırması, sevdiği öğrencilere ek puanlar vermesi gibi.

Tesadüfi Hata: Ölçme sonuçlarına karışan, miktarı ve kaynağı net olarak belli olmayan hatalardır.
Örneğin, her insanın ruh halinin iyi olması performansını etkileyebilir. Eğer ruh hali ölçümde performansı etkiliyorsa, bu durum bazı çocuklar için gözlenen puanları yükseltebilir, bazılarınınkini ise suni olarak düşürebilir.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Kullanışlılık: Bir ölçme aracının sahip olması istenilen üçüncü nitelik, kullanışlılıktır. Bir testin kullanışlılığı, onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olması demektir.
Örneğin, sınav kağıtlarında çok fazla resim, şekil vb renkli olursa bu ek masraf oluşturur. Ekonomik olmaz, her koşulda kullanılamaz.

Güvenirlilik: Bir ölçme aracı neyi ölçüyorsa ya da neyi ölçmek için hazırlanmışsa onu, kararlı bir şekilde ölçmelidir. Buna ölçme aracının güvenirliği denir. Güvenirlik bir anlamda yapılan ölçmelerin hatalardan arınıklık derecesidir.
Örneğin, bir sınıfta x sonucu diğer sınıfta y sonucu çıkarıyorsa bu güvenilir bir ölçüm olmaz. Benzer sonuçlar çıkarması gerekiyor.

Geçerlilik: Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir.
Örneğin, bir araç, amacını gerçekleştirdiği sürece geçerlidir.

=== Ölçme aracının geçerliliği, güvenirliğinden etkilenir.Ölçme aracının güvenirliği düşük ise, yani, ölçme sonuçları hata dolu ise, ölçme aracından alınan sonuçların geçerliliği de düşer. Bu nedenle, ölçme aracının geçerli olması için güvenilir olması bir ön şarttır.


MCS

Ölçmede Hata
Sabit hata, bir ölçmeden digerine miktarı degismeyen hata türüdür.
Örnegin, toplam puanı 5 olan bir yazılı yoklamada 2 puanlık bir soru, verilen zamanın yeterli olmaması nedeniyle, tüm sınıf tarafından bos bırakılırsa ve öğretmen, tüm örgencilere bu soruyu dogru cevaplamıs gibi 2 puan verirse sabit hata yapmıs olur. Çünkü, bu soruyu doğru cevaplayamayacak olan ögrenciler de 2 puan almıs olur.

Sistematik hata, ölçülen büyüklüge, ölçmeyi yapan kisiye, ölçme kosullarına
göre miktarı degisen hatalardır. Tüm ölçümlerde degil, belli bir özelligi tasıyan ölçümlerde söz konusudur.
Örneğin, Bir beden eğitimi öğretmeninin,okulun basketbol takımında oynayan öğrencilerine fazla puan vermesi.

Tesadüfi hata, ölçme sonuçlarına nasıl karıstıgı bilinmeyen, yönü, büyüklüğü ve kaynağı kestirilemeyen hatalardır.
Örneğin, sınav koşullarının elverişsizliği veya tüm öğrenciler için eşit olmaması, öğretmenin cevapları puanlarken dikkatsizlik yapması.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
Kullanışlılık, ölçme aracının gelistirilmesi, çogaltılması, uygulanması ve puanlanması yönünden kolaylık, nesnellik ve ekonomiklik olması demektir.

Geçerlik, ölçme aracı hangi amaç için geliştirilişse o amaç doğrultusunda geçerliliği yüksek sonuçlar vermesi gerekir.
Örneğin, matematik ders için hazırlanmış bir başarı testinin sonuçları matematik dersi başarı durumu için geçerliliği yüksekken fizik dersi başarı durumu için geçerliliği düşüktür.

Güvenirlik, ölçme sonuçlarının tesadüfi hatalardan arınık olma, tutarlılık veya tekrarlanabilirlik derecesidir.
Örneğin, 25 soru içeren bir testten elde edilen puanlar, 10 sorudan oluşan testten elde edilen puanlardan daha güvenilir oldukları söylenebilir. Birinci testte 4’ ün katları olarak puanlama yapılırken ikinci testte 10’ un katları olarak puanlanacaktır(100 üzerinden). Testteki soru sayısı arttıkça ölçme sonuçlarının duyarlılığı yani güvenirliliği aynı oranda artacaktır.

Güvenirlik, geçerlilik için bir önkoşuldur. Bir testin sonuçlarının geçerli olması için, öncelikle güvenilir olması gerekir. Ancak güvenirliliği sağlanmış olması demek, geçerliliğin de sağlandığı anlamına gelmemektedir. Yapılan bir sınavdan öğrencilerin aldıkları puanların güvenirliliğinin düşük olması, test puanlarının hatayı yansıttıkları anlamına gelmez. Bu durum öğrencilerin test puanlarına ölçülmek istenen özelliklerin dışında farklı özelliklerin karıştığını gösterir. Dolayısıyla geçerlik düşük olur.

Sabit Hata:Öğrenciye not verirken miktarı değişmeyen hatadır. (Örneğin, 10 sorudan 7. soruyu kimse yapamamışsa o sınav kâğıtlarını kim okursa okusun 90 puan üzerinden puanlayacaktır.)
Sistematik Hata::Öğretmenin öğrenciye göre kendi iradesi ile fazla veya az puan vermesi.(Örneğin:Kendi başımdan geçen bir olay olan lisede bir deste son sorum yarım olduğ halde 100 aldım.Yarım kalmasının nedeni yetişrirememdi.Hocama gidip sorumun eksik olduğu neden 100 aldığımı sordum bana sen zor kısmıını yapmışın dedi kalan kısmı hikaye:D demişti.)
Tesadüfi Hata:Öğretmenin dikkatsizce davranması sonucu olusur ve hata miktarı,sonucu ve etkileri dikkatsizlik olduğu için belli değildir.(Örneğin:Bazen test sonuclarını hızlı okur iken cevap kağıdını yanlış kodlanması sonucu gerçek notlardan çok farklı notların çıkması)

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
Kullanışlılık:Kullanışlılık bir testin aslında en fazla nasıl kullanılmasını sağlıyacak koşullara sahip olmasıdır.Bunuda ekonomik,tekrar kullanılabilme,geliştirilebilmesi ile olur.(Örneğin:Sınav kağıdında cevaplar için cok az yer ayrılması)
Güvenirlilik:Ölçmede hiçbir hatanın olmasına olanak vermeyen bir testtir.Böylece ölçme hiçbir hata olmadığı için güvenilir ve tutarlı olur.(Örneğin:Teste 2 şık olmasına karşın 6 şık olan bir soruda daha güvenilir bir sonuc alırız)
Geçerlilik:Bir testin ölçmek istediği şeyi ne kadar başarılı olarak ölçüyor ise o kadar geçerli bir testtir.(Örneğin:Bir matematik testinde her düzeyde soru sorularak herkesin seviyesini görebiliriz)

Güvenilirliği düşük olan bir testin geçerliliği de düşüktür. Çünkü sonuç tutarlı olsa da tam doğru değildir. Sonuncun tam doğruluktan sapmasına geçerliğin düşmesi demektir. Hatalar geçerliliği doğrudan etkiler. Geçerliği yüksek bir testin güvenilirliği yüksektir de denilebilir.
Geçerliği küçük bir testin güvenilirliği hakkında bir yorum yapılamaz. Çünkü geçerliği düşüren başka etkiler de olabilir.

Sevgin MUTLU

Ölçmede Hata: Ölçülen nesnenin gerçek değeri ile gözlem ya da ölçme sonucunda elde edilen değer arasındaki farka denir Örnek: Gerçek uzunluğu 94x52 cm. olan bir sehpanın uzun kenarı ölçüldüğünde 92 cm. bulunur ise, bu ölçümde 2 cm. ölçme hatası vardır. Hata=Gerçek Ölçüm – Gözlenen Ölçüm dür.

1.Sabit Hata: Bir ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen, ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı şekilde etkileyen hatalardır. Her ölçmede hata payı aynıdır.
Örnek: Testteki sorulardan birinin yanlis olmasi, terazinin ölçtügü her nesneyi 10gr fazla ölçmesi, ögretmenin her sinav kagidina 5 puan fazla vermesi.

Her ölçümde ayni düzeyde hata yapildigindan güvenirlik degismez, çünkü tutarlılık vardır. Fakat yapilan islem amaca hizmet etmediğinden geçerlik düşer.

2.Sistematik Hata: Miktarın belli olduğu fakat her ölçmede, herkese sistematik olarak farklı derecede etki eden hatalardır.
Örnegin: Ögretmenin yazisi güzel olana 5puan vermesi, derse devam etmeyenlerden 5puan çikarmasi, ödevini zamaninda getirenlere 5puan vermesi vb.

Burada da sabit hatadaki gibi güvenirlik degismez. Fakat ölçme islemi amacindan uzaklasacagi için geçerlik düşer.

3.Tesadüfi Hata: Ölçme sonuçlarina rastgele karisan, miktari ve kaynagi net olarak belli olmayan hatalardir. Geri döndürülemezler.
Örnek: Sınav süresinin öğrencilere yetmemesi, öğrenci hasta iken sınav olması, sınav sırasında dışarıda çok gürültü olması, öğretmen sınavı dikkati dağılmış bir şekilde okurken her kağıda farklı puanlama vermesi.

Sabit ve sistematik hatalar düzeltilebilir. Fakat tesadüfi hatalar nerden geldiği bilinmediği için düzeltilemez. En çok da tesadüfi hata güvenirliği düşürür. Çünkü farklı ölçme işlemlerinde farklı sonuçlar doğuracağindan güvenirlik düşer. Tesadüfi hatalarda da oluşan sonuç ölçme işleminin maksadını etkilediği için geçerlilik düşer.

Ölçme Araçlarının Sahip olması gereken özellikler:

1.Kullanışlık: Bir ölçüm aracının kullanışlılığı, onun geliştirilmesinin, çoğaltılmasının,
uygulanmasinin ve değerlendirilmesinin kolay ve ekonomik olmasidir. Örneğin; klasik sınavın puanlandırılması yani okunması teste göre daha zordur. Bu yönüyle (testin okunması bakımından) test daha kullanışlıdır.

2.Güvenirlik: Ölçme aracının duyarlı ve tutarlı ölçme yapmasıdır. Belli bir özellik, bir ölçme aracı ile değişik zamanlarda ölçüldüğü zaman aynı ya da hiç olmazsa yaklaşık olarak aynı ölçümleri vermelidir. Örneğin; sınıfa uygulanan bir testin sonunu 1 hafta sonra çok fazla değişiyorsa burada tutarlılık yoktur ve test güvenilir değeldir.

3.Geçerlik: Bir ölçme aracının her şeyden önce, ölçülecek özellik ya da özellikleri tam ve doğru olarak ölçmesi ve ölçülmesi söz konusu olmayan başka özelliklerle karıştırılmadan ölçülebilmesidir. Bu nitelik aynı zamanda aracın kullanış maksadına hizmet etmesi demektir. Yapılan işlem amaca ne kadar uygun olursa geçerlik o kadar yüksek, amaçtan ne kadar uzak olursa geçerlik o kadar düşük olur.
Örnegin: Türkçe dersi içinde tarih dersine ilişkin bilgileri yoklayan test geçerli değildir. Başarıyı ölçmek için hazırlanan test, kişiligi ölçmek için geçerli değildir. Metre uzunluk ölçmek için geçerli ama ağırlık ölçmek için geçerli değildir.

Görünüş Geçerliği: Testin hangi davranışları ölçtüğünün görülmesi ile ilgilidir.
Kapsam Geçerliği: Bir ölçme aracının yoklanması gereken tüm davranışları kapsayıp kapsamadığı ile ilgilidir. Örneğin: Bir matematik öğretmeni dersinde dört islem becerisini yoklayan bir test gelistirecegi zaman ögrencilerin toplama, çıkarma, çarpma ve bölme becerilerini en iyi ölçen sorulara yer vermelidir. Eğer testte 40 soru yer alacaksa her işleme yönelik 10 soru hazırlaması kapsam geçerliğinin yüksek olmasını sağlar.
Yordama Geçerliği: Puanların ileri performanslara ilişkin tahminlerde dayanak olarak kullanıldığı durumlarda kullanılır. Örneğin; Lise öğrencilerinin öss’den aldıkları puana göre üniversiteye yerleştirilmeleri yordamadır.
Uyum Geçerliği: Ölçüt puanlari, geçerliği belirlenecek ölçme aracından elde edilen puanlarla aynı zamanda veya daha önce elde edilmiş ise bu puanlar arasindaki bağlantıya dayali geçerliğe denir. Örneğin: Öğrencinin Türkçe notu ile Türkçe için gelistirilen bir testin sonuçlarının karşılaştırılması, bulunan katsayının yorumlanması geliştirilen testin uygunluk geçerliğini ortaya koyabilir.

GEÇERLİK-GÜVENİRLİK İLİŞKİSİ
* Bir ölçme işleminde geçerlik "ne ölçülecek?" güvenirlik ise "nasıl
ölçülecek?" sorusunun cevabını inceler.
* Bütün hata türleri geçerliği düşürürken, güvenirlik yalnizca tesadüfi
hatalardan etkilenir.
* Bir ölçme aracinin geçerli olabilmesi için güvenilir olmasi şarttir.
Fakat güvenilir her test geçerli olmayabilir.
* Bir ölçme aracinin güvenirliği yüksek, geçerliği düşük olabilir.

1-)SABİT HATA

Her ölçme birimi için miktarı değişiklik göstermeyen hatalara denir. Yani bu hatalarda hata miktarı ölçümden ölçüme değişmez ve her ölçmede hata miktarı aynıdır ve daha çok ölçmenin geçerliliği ile ilgilidir.

Örnekler

1-)Bozuk olan bir tartının üstüne çıkan herkesi 3 kilo eksik tartacak olması
2-)Öss de sayısal kısımdaki 150. Sorunun silik çıkmasından dolayı kimsenin o soruya cevap verememesi.
3-)Futbol federasyonunun süper ligdeki 18 takımada fazladan para yardımı yapması

2-)SİSTEMATİK HATA

Sistematik hatalarda ölçülen nitelik veya özelliğin büyüklüğüne, ölçmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve yanlılığına ve ölçme koşullarına bağlı olarak ortaya çıkan hatalardır ve eğitimde de bu hataya yanlılık denilmektedir.


Örnekler

1-)Avrupa birliğine girmeye çalışan ülkemize karşı diğer hristiyan ülkelerden istenmeyen( Kopenhag kriterlerinde yer almayan) bazı koşulların ülkemizden istenmesi sistematik bir hatadır.
2-)Bir futbol takımında yönetimin yabancı oyunculara yerli oyunculardan ayrı olarak maddi açıdan daha iyi davranmaları takım içinde yancılık ortaya çıkaracağı için sistematik bir hatadır.
3-)Uluslararası müsabakalarda görev yapan hakemlerin Müslüman ülkelerin takımlarına karşı kasti hatalarda bulunması sistematik bir hatadır.


3-)TESADÜFİ HATA

Bu hatalar tesadüfen oluştuğu için kuralsız olarak artar veya azalabilirler. Hatanın kaynağı bilinmez ve ölçme sonuçlarına kasti olarak değil de gelişigüzel katılırlar.

Örnekler

1-)Askeri tatbikat yapan bir ülkenin tatbikat sırasında deneme amaçlı kendi toprakları dışında denizin içinde vurmayı hedeflediği bir hedefi vurmayı amaçlarken füzelerin x ve y koordinatlarını girerken koordinatları karıştırması ile gönderilen füzenin kendi topraklarına düşmesi ve füzenin düştüğü yerde çok önemli ve değerli bir maden olduğunun ortaya çıkması tesadüfi bir hatadır.

2-)At yarışını yarışta koşan atların performansını hiç bilmeyen ve takip etmeyen bir kişinin at yarışı oynayarak 6’lı ganyanı tutturması tesadüfi bir hatadır.

3-)Öss sınavına giren fakat fazla bilgisi olmayan bir öğrencinin testteki bilmediği soruları da işaretleyerek bunların doğru çıkması ve yüksek bir puan alması tesadüfi bir hatadır

ÖLÇME ARAÇLARININ SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

1-)Sabit hata ile geçerlilik,kullanışlılık ve güvenirlilik ilişkisi

Sabit hatalar gerçek sonucu vermeyeceği için geçerlilik değeri yüksek değildir. Geçerlilik değeri yüksek olmayabilir fakat hata sabit yani kolayca düzeltilebilir olduğundan dolayı güvenirliliği yüksektir.Kullanışlık test sorularının sayısının fazla olmasını öngörür ve hesaplaması da kolaydır bu şekilde hazırlanan testlerinde güvenirliği yüksektir.

Örnek

Sınıf öğretmeninin matematik dersinde 4 işlemler konusu ile ilgili bir test hazırlayarak her işlemle ilgili soru sayısının 10 olması ile testin kullanışlılık ve hesaplama şekli kolay olacağından kullanışlı ve soru sayısı fazla ve hesaplama şekli eşit olduğu için güvenilirdir. Fakat sınıf öğretmeninin bu testi Türkçe dersi için uygulaması ise geçerli değildir.

2-)Sistematik hata ile geçerlilik,kullanışlılık ve güvenirlilik ilişkisi

Sistematik hatalarda sabit hatalarda olduğu gibi hata miktarı her ölçüme eşit derecede etki ettiği için düzeltilebilir bu nedenle bu hata tipide güvenilirlik yüksek olur fakat amacından uzaklaşacağı için geçerliliği düşüktür.
Örnek

Yine bir sınıf öğretmeninin matematik dersinde 4 işlemler konusuyla ile ilgili olarak her konudan 10 soru hazırlayarak, sınıftaki öğrencileri kızlar ve erkekler olarak 2 ye ayırması, erkeklere verdiği 40 soruluk testteki cevap şıkların 3 şıktan oluşurken kızlara hazırlanan aynı testteki soruların cevap şıklarının 5 şıktan oluşması ve öğretmenin bu testten alınacak notların Türkçe dersini etkileyeceğini söylemesi öğrenciler arasında ayırım yaptığı için sistematik bir hata ve testlerin konuyla ilgili olarak soruların eşit ve puanlama açısından dengeli ayarlanması güvenilir ve kullanışlı olabilir fakat sınavın Türkçe dersini değerlendirecek olması ise Türkçe dersi için geçerli değildir.

3-)Tesadüfi hata ile geçerlilik,kullanışlılık ve güvenirlilik ilişkisi

En çok da tesadüfi hata güvenirliği düşürür. Çünkü farklı ölçme işlemlerinde farklı sonuçlar doğuracağından güvenirlik düşer. Güvenirliği düşük olan bir durumda ise geçerliğin yüksek olması söz konusu bile olamaz.

Örnek

Borsada parasını değerlendirmeyi düşünen birinin parasıyla hangi hisse senedini alacağını bilmemesi ve bu konuda kimseye güvenememesinden dolayı son anda vazgeçerek o parayla dolar alması ve doların ertesi gün aşırı derecede değerlenmesiyle o kişinin çok fazla kara geçmesi tesadüfi bir hatadır. Çünkü kişi bilinçli olarak yapmamıştır ve o kişiden ekonomide nasıl hareket edileceği hakkında bilgi almak güvenli değildir aynı zamanda yapacağı tahminler ve hesaplamalarda kullanışlı olmayacaktır bundan olayı da o kişinin ekonomide gösterdiği anlık performans geçerli değildir.

Sabit Hata: Bir ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen hata türüdür.
Örneğin, bir bakkal terazisinin bozuk olması nedeniyle, tarttığı her nesneyi 50g eksik tartması sabit hatadır.

Sistematik Hata: Ölçmeyi yapan kişiye, ölçülen özelliğe ve ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen ve tüm ölçmelere aynı oranda etki etmeyen hatalara denir.
Örneğin, bir öğretmenin yazının güzelliğinin değerlendirilmediği bir sınavda yazısı güzel olan öğrencilere daha fazla puan vermesi, bazı kağıtlarda ufak tefek işlem hatalarını görmezden gelip sorulara tam puan verirken bazılarında ise en ufak bir hata için puan kırması, sevdiği öğrencilere ek puanlar vermesi gibi.

Tesadüfi Hata: Ölçme sonuçlarına karışan, miktarı ve kaynağı net olarak belli olmayan hatalardır.
Örneğin, her insanın ruh halinin iyi olması performansını etkileyebilir. Eğer ruh hali ölçümde performansı etkiliyorsa, bu durum bazı çocuklar için gözlenen puanları yükseltebilir, bazılarınınkini ise suni olarak düşürebilir.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Kullanışlılık: Bir ölçme aracının sahip olması istenilen üçüncü nitelik, kullanışlılıktır. Bir testin kullanışlılığı, onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olması demektir.
Örneğin, sınav kağıtlarında çok fazla resim, şekil vb renkli olursa bu ek masraf oluşturur. Ekonomik olmaz, her koşulda kullanılamaz.

Güvenirlilik: Bir ölçme aracı neyi ölçüyorsa ya da neyi ölçmek için hazırlanmışsa onu, kararlı bir şekilde ölçmelidir. Buna ölçme aracının güvenirliği denir. Güvenirlik bir anlamda yapılan ölçmelerin hatalardan arınıklık derecesidir.
Örneğin, bir sınıfta x sonucu diğer sınıfta y sonucu çıkarıyorsa bu güvenilir bir ölçüm olmaz. Benzer sonuçlar çıkarması gerekiyor.

Geçerlilik: Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir.
Örneğin, bir araç, amacını gerçekleştirdiği sürece geçerlidir.

=== Ölçme aracının geçerliliği, güvenirliğinden etkilenir.Ölçme aracının güvenirliği düşük ise, yani, ölçme sonuçları hata dolu ise, ölçme aracından alınan sonuçların geçerliliği de düşer. Bu nedenle, ölçme aracının geçerli olması için güvenilir olması bir ön şarttır.

Ölçme olabilmesi için;
-Ölçülecek bir varlık
-Ölçeceğimiz varlığı yada niteliği doğru olarak ölçebilen bir araç
-Sonucun sayı ile anlatılması
Hata:Mevcut durum ile hedeflenen durum arasındaki fark
Hata=Ölçüm sonucu –gerçek değer
Sabit hata:Miktarı belli olan ve herkesi aynı derecede etkileyen hatadır.
Örnek: En yüksek olan notu 100 ‘e tamamlayıp aradaki puan farkını tüm öğrencilere uygulanması,herkesden 10 puan eklenmesi yada çıkarılması
Sistematik hata:Miktarı belli olan ama herkese farklı miktarlarda etki eden hatadır.Sistematik hatalarda en belirgin olarak yanlılık vardır. Sabit hataya benzeyen yönü sayı ile ifade edilir ama herkese uygulanmaz.
Örnek:Kız öğrencilerin notlarından 10 puan eklemek erkek öğrencilerin notlarından 5 puan çıkarmak,kendi memleketlisine ek puan vermesi, miktarlar belli ama herkesi aynı oranda etkilemiyor.
Tesadüfi hata:Miktarı belli olmayan kimi etkilediği belli olmayan hatalardır.
Örnek:Öss de gürültü faktörünün kimi ne kadar etkilediği belli değil
Ölçme araçlarının sahip olması gereken özellikler;
Güvenilirlik: Güvenirlik, ölçme sonuçlarının hatalardan arınık olması, yani sonuçlarına hata karışmadan ölçme işleminin yapılabilmesidir. Ölçme sonuçlarındaki hata miktarı ne kadar az olursa ölçme sonuçları gerçeğe o kadar yakın olur ve aracın güvenirliği de o kadar yüksek olur.
Örnek:A testini aynı gruba değişik zamanlarda iki defa uygulanışı ile elde edilecek sonuçların tutarlılığı.
Tutarlılık:benzer koşullar altında aynı ölçme aracının birden fazla uygulanması sonucunda birbirine benzer veya birbirine yakın sonuçlar vermesidir.
Geçerlilik: Bir ölçme arcının ölçmek istediği özelliği başka değişkenlere veya özelliklere karıştırmadan tam ve doğru olarak ölçmesine denir. Bir ölçme aracının geçerliği o aracın kullanılış amacına hizmet etme derecisi ile ilgilidir. Güvenilirliği düşük bir testin geçerliliği de düşüktür çünkü sonuç tutarlı olsa da tam doğru değildir.
-Görünüş geçerliliği:Bir testin ya da bir maddenin ölçmek istediği değişkeni ölçebiliyor görünmesi, o testin ya da maddenin görünüş geçerliği olarak adlandırılır.
Örnek:Fizik dersinde fizik soruları sorması
-Kapsam geçerliği:Bir ölçme aracının en önemli geçerlik türü sayılabilecek olan kapsam geçerliği bir ölçme aracının ölçmek istenen hedef ve davranışları ne derece kapsadığı ile ilgilidir.
Örnek:Müfredatı kapsayıp kapsamadığıdır.
-Uyum geçerliliği:Bunu bir örnekle söyleyeyim lisede çalışkan olan bir öğrenci üniversitede çalışkan olması
-Yordama geçerliliği:Performanslara göre tahminde bulunmak.Örneğin geçen sınavdan 100 alan biri için yine yüksek bir not alacağını düşünmek.
Kullanışlılık:Ekonomik olması,kolay hazırlanması,değerlendirilmesi,uygulanması gibi faktörleri içerir.
Örnek:Test sınavlarının okunması daha kolaydır bu klasik sınavlara göre daha kullanışlıdır.
Güvenirlik İle Geçerlik Arasındaki İlişki
-Güvenirlik, geçerlik ön koşuldur.
-Güvenirliği etkileyen her şey geçerliği de etkiler.
-Güvenilir olan bir araç her zaman geçerli olmayabilir.

Ölçülmek istenen özelliğin gerçek değeri ile ölçüm sonucu arasındaki farka ölçme hatası denir.

Sabit Hata: Her ölçümde aynı miktarda etki yapan, herkesi eşit etkileyen, miktarı değişmeyen hatalardır.
Örneğin: Bir öğretmenin herkese 10 puan vermesi.

Sistematik Hata: Yanlılığın olduğu, miktarı belli olan kişiden kişiye değişen hatalardır.
Örneğin: Lisede koşuya giden arkadaşlarıma 5 verilmesi, sınıfa gelen öğrencilerin final notlarına 10 puan eklenmesi…

Tesadüfî Hata: Miktarı belli olmayan kimi ne kadar etkilediği belli olmayan hatalardır.
Örneğin: Sınav süresi, gürültü, öğretmenin değerlendirme sırasındaki dikkat dağınıklığı, öğretmenin sınav kâğıdındaki notları yanlış toplaması…


Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler

Kullanışlılık: Ölçme aracının hazırlama, uygulama, puanlama ve tüm bu süreçlerde ekonomiklik, kolaylık ve etkili olma derecesidir.
Örneğin: Hazırlanışı sırasında uzun süren bir sınav kullanışlı zaman bakımından ekonomik değildir.

Güvenirlik: Yapılan ölçümlerin birbirini tutması duyarlı olmasıdır.
Örneğin: Test sınavları yazılı sınavlardan daha güvenirlidir. Çünkü teste daha fazla yerden soru çıkar kapsamlıdır fakat yazılı sınavlarda bazı konulardan soru çıkar.

Geçerlik: Ölçme aracının ölçmesi gereken şeyi ölçmesi amacına hizmet etmesidir.

Görünüş Geçerliği: Testin ölçülmek istenen değişkeni ölçüyor görünmesidir.
Örneğin: Tarih dersinde geliştirilen bir test tarih konularını içermelidir. Başka bir dersin konusunu içeriyorsa görünüş geçerliliği düşer.

Kapsam Geçerliği: Ölçülmek istenen kapsamla geçerliği araştırılan testin ölçtüğü kapsamın örtüşme derecesidir.
Örneğin: Hazırlanacak bir testte konuya uygun olarak test sorularının dağılımı ve ağırlığının uygunluğu kapsam geçerliğini artırır.

Yordama Geçerliği: İstatistiksel teknik kullanarak ve bilinenden yararlanarak bilinmeyen durumlar hakkında geleceğe yönelik tahminde bulunmaktır.
Örneğin: ÖSS’den aldıkları puana göre üniversiteye yerleştirilmeleri

Uygunluk Geçerliği: Ölçme aracından elde edilen puanlarla önceki elde edilen puanlar arsındaki benzeşimdir.
Örneğin: ÖSS sınav sonucunun önceki yapılan sınavlara uygunluğu.

Sabit hatada her ölçümde hata yapıldığından güvenirlik değişmez. Doğru sonuç vermediği için geçerliği düşürür.

Sistematik hatada her ölçümde hata yapıldığından güvenirlik değişmez. Doğru sonuç vermediği için geçerliliği düşürür.

Sabit ve sistematik hatalar düzeltilebilir hatalardır. Fakat tesadüfî hatalar nerden yanlış geldiği belli olmadığından düzeltilemez. Güvenirliği düşürür. Farklı ölçme araçlarında farklı sonuçlar doğurur tutarlı değildir. Güvenirliği düşük bir testin geçerliği de düşüktür çünkü sonuç tutarlı olsa bile tam doğru değildir.

=Ayşe Odabaşı=

Ölçme araçlarının nitelikleri başlıca üç başlık altında ele alınmaktadır:

Geçerlik:Ölçme aracının kullanış maksadına hizmet etmesidir.örneğin;matematik dersinin matematik soruları ile ölçülmesi,fizik soruları ile değil...

Güvenirlik:Ölçümlerin gerçeği yansıtmasıdır.Güvenirliğin üç özelliği vardır.

- Duyarlılık;Hatası az olan ölçmedir.
- Tutarlılık;Birden fazla ölçmenin aynı ya da yakın sonucu vermesidir
- Kararlılık;Bir nitelik aynı araçlarla birden fazla ölçüldüğünde, birbirinden farklı olmayan sonuçlar çıkarsa, ölçme aracı kararlıdır.

Bir ölçümün güvenilir olabilmesi için bazı püf noktalar
Her yıl aynı sorular sorulmamalı.
Sınav süresi yeterli olamlı.
Sınav ne çok kolay nede çok zor olmamalı.
Sorular dengeli dağıtılmalı.

Kullanışlılık:Ekonomiklik, hazırlama süresi, uygulama süresi,uygulama kolaylığı,puanlama kolaylığı...

HATA ÇEŞİTLERİ

Sabit hata:Belli bir hata payı ve belli kişiler vardır.(Güvenirliği etkilemez,geçerliliği düşürür)

Sistematik hata:Belli bir hata payı vardır,ama kişiler belli değildir.Yanlılık söz konusudur. (Güvenirliği etkilemez,geçerliliği düşürür)

Tesadüfi hata:Hata payı da kişilerde belli değildir.Tamamen tesadüfidir.(Güvenirliği etkiler,geçerliliği düşürür)

NOT:Güvenilir bir test geçerli olmaya bilir ama geçerli bir test güvenilirdir.

Sabit hataya örnek:
Bir sınavda sınav sorusunun birinin yanlış olması ile tüm öğrencilerin taban puanının 10'dan başlaması

Sistemetik hataya örnek:
Sınavda aynı şeyleri yazmasına rağmen yazısı güzel olanın 10 puan fazla alması

Tesadüfi hataya örnek:
1.Gürültülü bir ortamda sınav kağıdı okuyan bir hocanın sorunun birisini atlaması
2.A grubu sınav kağıdını B grubu cevap anahtarı ile okunması gibi...

Leyla GÖKMEN

1.Sabit Hata:Bu ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen hatalara sabit hatalar denir.
Örnekler:
-Terazinin ölçtüğü her nesneyi 100 gram fazla göstermesi
-Bir öğretmenin sınav sonuçlarını düşük bulduğu için tüm öğrencilerin notlarına 10 puan ilave etmesi

2.Sistematik Hata:Ölçülen büyüklüğü, ölçmeyi veya ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen hatalara sistematik hatalar denir.
Örnekler:
-Terazinin 1 kg'lık nesneyi 100 gr, 2 kg'lık nesneyi 200 gr ,3 kg'lık nesneyi 300 gr eksik göstermesi
-Başlangıcında 2 cm'lik kısmı kopuk olan 50 cm'lik bir cetvel ile ölçülen bir objede cetvel birden fazla kullanıldığında hata miktarı cetvelin kullanım sayısına bağlı olarak artacaktır.

3.Tesadüfi Hatalar:Genellikle, kaynakları iyi bilinmeyen hatalar olup ölçme sonuçlarına gelişi güzel karışan hatalara tesadüfi hatalar denir.
Örnekler:
-Öğrencinin sınav günü hasta olması
-Sınav salonuna güneş bulması
-Kopya çeken öğrencinin aldığı puan

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
1.Kullanışlık:Bir ölçme aracının bir takım kolaylıklarının bulunması gerekir.(uygulanması,puanlanması kolay olmalı)
2.Güvenirlik:Bir ölçü aracının aynı şartlar altında hep aynı sonucu vermesi demektir.
3.Geçerlik:Bir ölçme aracının yada yönteminin ölçmek istediği değişkene ölçebilmesidir.

Sabit hatalar; geçerliği doğrudan düşürür, güvenirliği etkilemez.
Sistematik hatalar; geçerliği doğrudan düşürür, güvenirliği etkilemez.
Tesadüfi hatalar; geçerliği dolaylı düşürür, güvenirliği doğrudan düşürür.

1.Sabit Hata:Hata miktarı ölçümden ölçüme,ölçmeciden ölçmeciye değişmez.Hatanın her ölçmeye aynı miktarda ve yönde yansımasıdır.
Örnekler:
-Bir sınavda 5 puanlık bir soruyu süre yetersiz olduğu için hiçbir öğrencinin cevaplandıramamış olması bütün sınav kağıtlarının 5 puan eksik puanlandırılması
-Başlangıcında 2 cmlik kısmı kopuk olan bir metrenin ölçüsü her (uzunluğu 1 metreyi geçmeyen) nesneyi 2 cm eksik ölçmesi

2.Sistematik Hata:Hata miktarı ölçümden ölçüme belli oranda artar ya da azalır.Sistematik hatalar ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye, ölçme koşullarına ve belli bir duruma bağlı olarak miktarı değişen hatalardır.
Örnekler:
-Bir öğretmenin her öğrencinin aldığı puana %10 kadar ilave yapması
-Öğretmenin kız öğrencilere, sınav kağıdındaki yazı güzelliğine, sayfa düzenine, ifade gücüne, derse düzenli devam edenlere fazla not vermesi

3.Tesadüfi Hatalar:Ölçme sonuçlarına karışan, miktarı ve kaynağı kesin olmayan hatalardır.
Örnekler:
-Dikkat dağıldığında ölçülen özelliğe hatalı puan verilmesi
-Puanları toplarken yanlışlık yapılması
-Öğrencinin cevap anahtarına cevaplarını kaydırarak kodlaması
-Süre yetmediği için bazı öğrencilerin soruları cevaplayamamış olması

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
1.Kullanışlık:Bir ölçme aracının bir takım kolaylıklarının bulunması gerekir(ekonomik,ucuz,kolay,etkili)
2.Güvenirlik:Bir ölçü aracının aynı şartlar altında hep aynı sonucu vermesi demektir.(tutarlı)
3.Geçerlik:Bir ölçme aracının yada yönteminin ölçmek istediği değişkene ölçebilmesidir.

Sabit hatalar; geçerliği doğrudan düşürür, güvenirliği etkilemez.
Sistematik hatalar; geçerliği doğrudan düşürür, güvenirliği etkilemez.
Tesadüfi hatalar; geçerliği dolaylı düşürür, güvenirliği doğrudan düşürür.

1.Sabit Hata:Ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı şekilde etkilemesi (cetveldeki bir santimlik kısalık)
Örnekler:
-Bir sınavda 5 puanlık bir soruyu süre yetersiz olduğu için hiçbir öğrencinin cevaplandıramamış olması bütün sınav kağıtlarının 5 puan eksik puanlandırılması
-Başlangıcında 2 cmlik kısmı kopuk olan bir metrenin ölçüsü her (uzunluğu 1 metreyi geçmeyen) nesneyi 2 cm eksik ölçmesi

2.Sistematik Hata:Miktarı;ölçülen büyüklüğe, ölçme koşullarına ve ölçmeciye bağlı olarak değişen hatalar (yazı güzelliğinin tarih sınav puanını etkilemesi)
Örnekler:
-Bir öğretmenin her öğrencinin aldığı puana %10 kadar ilave yapması
-Öğretmenin kız öğrencilere, sınav kağıdındaki yazı güzelliğine, sayfa düzenine, ifade gücüne, derse düzenli devam edenlere fazla not vermesi

3.Tesadüfi(Rasgele)Hata:Kaynakları, miktarı ve yönü önceden bilinemeyen, yönü eş olasılıklı hatalardır.
Örnekler:
-Optik okuyucunun bazı öğrencilerin kağıdını hatalı okuması
-Terazinin bir nesneyi 100 gr eksik, başka bir nesneyi 50 gr fazla, başka bir nesneyi 15 gr eksik tartması
-Öğretmenin puanlamadaki hatası osnucunda bir sınav kağıdına 10 puan eksik, baika bir kağıda 15 puan fazla, bir diğer kağıda 20 puan eksik vermesi

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
1.Kullanışlık:Bir ölçme aracının bir takım kolaylıklarının bulunması gerekir(ekonomik olmalı,uygulamada zaman ayarı ile yapılmalı)
2.Güvenirlik:Bir ölçü aracının aynı şartlar altında hep aynı sonucu vermesi demektir.
3.Geçerlik:Bir ölçme aracının yada yönteminin ölçmek istediği değişkene ölçebilmesidir.

Sabit hatalar; geçerliği doğrudan düşürür, güvenirliği etkilemez.
Sistematik hatalar; geçerliği doğrudan düşürür, güvenirliği etkilemez.
Tesadüfi hatalar; geçerliği dolaylı düşürür, güvenirliği doğrudan düşürür.

ölçmede hata çeşitleri:
sabit hata:
Bir ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen hatalara denir. Her ölçmede hata payı aynıdır.
örnek:
anket doldurdukları için her öğrenciye +10 verilmesi.
sistematik hata:
yanlılığın olduğu hatadır.Hatanın kaynağı bellidir.
Örnek:
Yazısı güzel olana fazla puan verilmesi, ya da kızların fazla puan alması gibi.
tesadüfi hatalar:
Böyle hatalar genellikle kaynakları iyi bilinmeyen hatalar olup ölçme sonuçlarına gelişigüzel karışırlar.
Örnek:
Dikkatsizce okunup puanlanan ya da doğru okunduğu halde yanlış kayıt edilen notlar

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
geçerlilik:
aracın kullanış maksadına hizmet etmesi demektir. yani ölçülmesi söz konusu olmayan kriterlerin ölçme sonuçlarına etki etmemesidir. kapsama(her kriteri baz almalı), yordam(Puanların ileri performanslara ilişkin tahminlerde kullanmak) ve görünüş(Testin hangi davranışları ölçtüğünün görülmesi ) olarak 3 e ayrılır.

güvenirlik:Ölçümlerin hatasızlık derecesi ya da gerçeği yansıtma derecesi olarak algılayabiliriz.
güvenirlik 3 e ayrılır:
Duyarlılık: Hatası az olan ölçmedir.
Tutarlılık: Birden fazla ölçmenin aynı ya da yakın sonucu vermesidir
Kararlılık: Bir nitelik aynı araçlarla birden fazla ölçüldüğünde, birbirinden farklı olmayan sonuçlar çıkarsa, ölçme aracı kararlıdır.

kullanışlılık:

Ekonomiklik
Hazırlama süresi
Uygulama süresi
Hazırlayıcı ve uygulayıcının nitelikleri
Cevaplayıcının nitelikleri
Uygulama kolaylığı
Puanlama kolaylığı
Puanların yorumlama kolaylığı na bağlıdır.

Sabit Hata
Ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı şekilde etkilemesidir.

Örnekler :
* Testteki sorulardan birinin yanlis olması
* Terazinin ölçtüğü her nesneyi 5 gr fazla ölçmesi
* Her ögrenciye 5 puan fazla vermek gibi.
----------------------------------------------------------------------
Sistematik hata
Miktarı; ölçülen büyüklüğe, ölçme koşullarına ve ölçmeciye bağlı olarak değişen hatalar.

Örnekler :
* Derse devam etmeyenlerden 5 puan çıkarması
* Öğretmenin yazısı güzel olana 5 puan vermesi
* Ödevini zamanında getirenlere 5 puan vermesi.
----------------------------------------------------------------------
Tesadüfi Hata
Ölçme sonuçlarına karışan, miktarı ve kaynağı net olarak belli
olmayan hatalardır.

Örnekler:
* Öğretmenin ögrencilerin kağıdındaki puanları yanlış toplaması
* Cevap kağıdındaki bir soruyu puanlamayı unutması
* Dikkati dağıldığıi halde cevapları okumaya devam etmesi vb.
----------------------------------------------------------------------

Sabit ve sistematik hatalar düzeltilebilir. Fakat tesadüfi hatalar
nerden geldiği bilinmediği için düzeltilemez. En çok da tesadüfi hata
güvenirliği düşürür. Çünkü farklı ölçme işlemlerinde farklı sonuçlar
doğuracağından güvenirlik düşer.
----------------------------------------------------------------------

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler

1.Kullanışlık: Bir ölçme aracının bir takım kolaylıklarının bulunması gerekir.(uygulanması,puanlanması kolay olmalı)
2.Güvenirlik : Bir ölçü aracının aynı şartlar altında hep aynı sonucu vermesi demektir.
3.Geçerlik : Bir ölçme aracının yada yönteminin ölçmek istediği değişkene ölçebilmesidir.

Muhammed YASAVUR

SABIT HATA
Her bir ölçümde ayni yönde etki yapan ve miktari degismeyen hatalardir.
Örnegin: Testteki sorulardan birinin yanlis olmasi
Terazinin ölçtügü her nesneyi 10gr fazla ölçmesi
Ögretmenin her sinav kagidina 5 puan fazla vermesi vb.

Her ölçümde ayni düzeyde hata yapildigindan güvenirlik degismez. Fakat yapilan islem amaca hizmet etmediginden geçerlik düser.

SISTEMATIK HATA
Ölçme islemine yanliligin karistigi hatalardir.
Örnegin: Ögretmenin yazisi güzel olana 5puan vermesi
Derse devam etmeyenlerden 5puan çikarmasi
Ödevini zamaninda getirenlere 5puan vermesi vb.

Hata miktari her ölçüme ayni oranda etki ettiginden güvenirlik degismez. Fakat ölçme islemi macindan uzaklasacagi için geçerlik düser.

TESADÜFI HATA
Ölçme sonuçlarina karisan, miktari ve kaynagi net olarak belli olmayan hatalardir
Örnegin: Ögretmenin ögrencilerin kagidindaki puanlari yanlis toplamasi
Cevap kagidindaki bir soruyu puanlamayi unutmasi
Dikkati dagildigi halde cevaplari okumaya devam etmesi vb.

Sabit ve sistematik hatalar düzeltilebilir. Fakat tesadüfi hatalar nerden geldigi bilinmedigi için üzeltilemez. En çok da tesadüfi hata güvenirligi düsürür. Çünkü farkli ölçme islemlerinde farkli sonuçlar
doguracagindan güvenirlik düser.
Ölçme Araçlarının Sahip olması gereken özellikler:

Geçerlik:Bir ölçme aracinin ya da yönteminin ölçmeyi amaçladigi özelligi baska herhangi bir özelliklerle karistirmadan, dogru bir sekilde ölçmesidir.Yani ölçme aracinin amaca hizmet etme derecesidir.Yapilan islem amaca ne kadar uygun olursa geçerlik o kadar yüksek, amaçtan ne kadar uzak olursa geçerlik o kadar düsük olur.
Örnegin: Türkçe dersi içinde tarih dersine iliskin bilgileri yoklayan test geçerli degildir.
Basariyi ölçmek için hazirlanan test, kisiligi ölçmek için geçerli degildir.
Metre uzunluk ölçmek için geçerli ama agirlik ölçmek için geçerli degildir.
Geçerlik ölçme aracinda aranan en önemli özelliktir. Çünkü bir testin sonuçlarinin dogru bir sekilde yorumlanabilmesi ve uygulanabilmesi için testin geçerli olmasi önemlidir.Geçerlik katsayisi istatistiksel yaklasimla belirlenir ve (-1.00) ile (+1.00) arasinda degerler alir. Dolayisiyla “geçerlik var” ya da geçerlik yok” diyemeyiz. Bunun yerine “geçerligi yüksek” ya da “ geçerligi düsük” demek daha dogru olur. Geçerli ölçme araçlarinin iki özelligi vardir:
- Uygunluk
- Güvenirlik

Uygunluk: Ölçme aracinin ölçülecek özelligi tam olarak ölçebilme yetenegidir. Uygunluk istatistiksel hesaplarla belirlenemez.Bunun için ölçme aracini hazirlayan kisinin yeterli bilgiye sahip olmasi gerekir.

Güvenirlik: Bir ölçme aracinin geçerli olabilmesi için mutlaka güvenilir olmasi gerekir. Çünkü güvenilir olmayan ölçme araçlari geçerli olamaz. Fakat güvenirligi yüksek olan bir ölçme aracinin geçerligi düsük olabilir.

....::::MeHmEt UgUr:::....

1.Sabit Hata:[/b]Ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı şekilde etkilemesi (cetveldeki bir santimlik kısalık)
Örnekler:
--Bir sınavda 5 puanlık bir soruyu süre yetersiz olduğu için hiçbir öğrencinin cevaplandıramamış olması bütün sınav kağıtlarının 5 puan eksik puanlandırılması
--Başlangıcında 2 cmlik kısmı kopuk olan bir metrenin ölçüsü her (uzunluğu 1 metreyi geçmeyen) nesneyi 2 cm eksik ölçmesi

2.Sistematik Hata:Miktarı;ölçülen büyüklüğe, ölçme koşullarına ve ölçmeciye bağlı olarak değişen hatalar (yazı güzelliğinin tarih sınav puanını etkilemesi)
Örnekler:--Bir öğretmenin her öğrencinin aldığı puana %10 kadar ilave yapması
--Öğretmenin kız öğrencilere, sınav kağıdındaki yazı güzelliğine, sayfa düzenine, ifade gücüne, derse düzenli devam edenlere fazla not vermesi

3.Tesadüfi(Rasgele)Hata:Kaynakları, miktarı ve yönü önceden bilinemeyen, yönü eş olasılıklı hatalardır.
Örnekler:
--Optik okuyucunun bazı öğrencilerin kağıdını hatalı okuması
--Terazinin bir nesneyi 100 gr eksik, başka bir nesneyi 50 gr fazla, başka bir nesneyi 15 gr eksik tartması
--Öğretmenin puanlamadaki hatası osnucunda bir sınav kağıdına 10 puan eksik, baika bir kağıda 15 puan fazla, bir diğer kağıda 20 puan eksik vermesi

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler

1.Kullanışlık: Bir ölçme aracının bir takım kolaylıklarının bulunması gerekir.(uygulanması,puanlanması kolay olmalı)
2.Güvenirlik : Bir ölçü aracının aynı şartlar altında hep aynı sonucu vermesi demektir.
3.Geçerlik : Bir ölçme aracının yada yönteminin ölçmek istediği değişkene ölçebilmesidir.
.....::::MEHMET UGUR::::....

Ölçmede Hata
Hata: Olan durumla olması istenen durum arasındaki farktır.
Ölçmede Hata: Mevcut ölçüm ile gerçek değer arasındaki farktır.
1. Sabit hatalar: Ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı miktarda, şekilde etkilemesine sabit hata denir. Örneğin bir sınıfta yapılan sınavda, sonuçların okuyan öğretmenin bütün öğrencilerden 10 puan kırması.
2. Sistematik hatalar: Miktarı belli olan ama herkese farklı ölçüde etki eden hatalara denir. Sistematik hatada yanlılık söz konusudur. Örneğin, bir öğretmen öğrencilere yaptığı sınavda yazı güzelliğine, ifade düzgünlüğüne, tertip ve düzene ek olarak 10 puan veriyorsa, bu sistematik hatadır. Başka bir örnek olarak eğer hoca öğrencilere yaptığı sözlüde kızlara artı puan veriyorsa bu da sistematik hatadır.
3. Tesadüfi hata: Miktarı belli olmaya, kime ne kadar geleceği belli olmayan, düzeltilemez hatalardır. Örneğin sınav kâğıtlarını öğretmenin gelişigüzel okuması veya değerlendirmesi tesadüfi hataya örnek olabilir.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler:
• Ölçmede Kullanışlılık: Bir ölçme aracının kullanışlılığı; o aracı kullanan ve o aracı değerlendiren kişi için kolaylığıdır. Özellikleri; ekonomik olması, hazırlama, uygulamada ve değerlendirmede kolay olması, etkili (amaca uygun) olmasıdır.
• Ölçmede Güvenilirlik: Güvenilirlik bir aracın aynı gruba birden fazla uygulandığında gruptaki her öğrencinin tün uygulamalarda aynı puanı alması yani tutarlı olmasıdır.
• Ölçmede Geçerlilik: Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir. Başka bir deyimle bir ölçme aracının, geliştirilmiş bulunduğu konuda maksada hizmet etmesidir. Sözgelimi, uzunluk ölçmek için geliştirilmiş bir araç olan metre, kişilerin boylarını ölçme maksadına hizmet eder; fakat kişilerin ağırlıklarını ölçme maksadına hizmet etmez. Bu demektir ki, bir ölçme aracı olarak metre uzunluk ölçmede geçerlidir; fakat ağırlık ölçmede geçerli değildir. Eğirimde kullanılan ölçme araçları için geçerlik türleri şunlardır:
1. Görünüş geçerliği,
2. Kapsam geçerliği,
3. Yordama(tahmin) geçerliği(ÖSS de başarılı olanlar üniversitede başarılı olmayabilir.),
4. Uygunluk geçerliliği(lisede başarılı olanların ÖSS de başarılı olması).
Not:
• Güvenirliği düşük bir testin geçerliğinde düşüktür. Çünkü sonuç tutarlı olsada tam doğru değildir.
• Geçerliği yüksek bir testin güvenirliği de yüksektir denilebilir.
• Geçerliği düşük bir testin güvenirliği hakkında bir yorum yapılamaz. Çünkü geçerliği düşüren başka etkiler de olabilir.

ÖLÇMEDE HATA

Bir özelliğin gerçek değeri ile ölçülen değeri arasındaki farktır.

Sabit hata:Her bir ölçümde aynı yönde etki yapan ve miktarı değişmeyen
hatalardır.

Örnek:
-Testteki sorulardan birinin yanlış olması
-Terazi ölçümünün her defasında 100gr fazla ölçmesi
-Yazılı sorularından 1. sorunun silik çıkması nedeniyle
hiçbir öğrenci tarafından cevaplanamaması.
-Öğretmenin her sınav kağidina 10 puan fazla vermesi.

Her ölçümde aynı düzeyde hata yapıldığından güvenirlik
değişmez. Fakat yapılan işlem amaca hizmet etmediğinden geçerlik
düşer.

Sistematik hata:Ölçme işlemine yanlılığın karıştığı hatalardır.

Örnek:
-Öğretmenin yazısı güzel olana 10 puan vermesi
-Kız öğrencilerin fazla puan alması
-Derse devam etmeyenlerden 10 puan çıkarması
-Ödevini zamanında getirenlere 10 puan vermesi
-Metrenin 100 cm değilde 110 cm ölçmesi.

Hata miktarı her ölçüme aynı oranda etki ettiğinden
güvenirlik değişmez. Fakat ölçme işlemi amacından uzaklaşacağı
için geçerlik düşer.

Tesadüfi hata:Tesadüfi olarak çeşitli öngörülemeyen unsurlardan kaynaklanan
hatalardır.

Örnek:
-Öğretmenin öğrencilerin kağıdındaki puanları yanlış toplaması
-Cevap kağıdındaki bir soruyu puanlamayı unutması
-Doğru okunduğu halde yanlış kayıt edilen notlar.

Sabit ve sistematik hatalar düzeltilebilir. Fakat tesadüfi hatalar
nerden geldiği bilinmediği için düzeltilemez. En çok da tesadüfi hata
güvenirliği düşürür. Çünkü farklı ölçme işlemlerinde farklı sonuçlar
doğuracağindan güvenirlik düşer.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler

Kullanışlılık:Bir testin kullanışlılığı,onun geliştirilmesinin,çoğaltılmasının,
uygulanmasının kolay ve ekonomik olmasıdır.


Güvenirlik:Güvenilirlik temel olarak, bir araştırmanın tekrarlanması durumunda aynı
sonuçların elde edilip edilmeyeceğinin göstergesidir.


Geçerlik:Bir test veya ölçeğin ölçülmek istenen şeyi ölçme derecesidir.

a)İçerik geçerliliği; ölçme aracında bulunan soruların ölçme amacına
uygun olup olmadığını, ölçülmek istenen alanı temsil edip etmediği sorunu
ile ilgili olup, ‘uzman görüşüne’ göre saptanır.

b)Uygulama geçerliliği; yapılan ölçme ile ölçülmeye çalışılan şeyin gerçek
hayattaki yansımalarının karşılaştırılmasındaki uyumudur.

c)Yapısal geçerlilik; ölçeğin hangi kavram veya özellikleri ölçtüğünün
belirlenmesini incelenmektedir.

_OSMAN_ÇİFTÇİ_

Ölçemede Hata = Gerçek Değer - Ölçüm Sonucu

Sabit Hata : Ölçülen sonuçtaki hatanın, bütün nesnelere aynı oranda etki etmesidir. Güvenirliği etkilemez.
Örneğin; öğretmenin, öğrencilerin karneye düşecek notunu yükseltmek için fazladan bir sözlü notu daha vermesi. Öğretmenin sınav süresini uzatması.

Sistematik Hata : Bütün nesne veya bireylere, hatanın, farklı oranlarda tesir etmesidir. Miktarı bellidir, güvenirliği etkilemez.
Örneğin; bir öğretmenin sınavları okurken, okul takımında olanlara 10 puan eklemesi. Grup olarak çalışan öğrencilerden, öğretmenin sempati duyduğu öğrencisine(her zaman öne çıkan bir öğrenci de olabilir), diğer grup arkadaşlarından daha fazla puan vermesi. Öğretmenin sınıftaki belli öğrencileri sözlü yaparak onların notunu yükseltmesi.

Tesadüfi Hata : Tesadüfi hata, ölçme sonuçlarını tesadüfi olarak etkileyen herhangi bir faktörden kaynaklanabilir. Tesadüfi hatada miktar belli değildir ve güvenirlik düşüktür.
Örneğin; Doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar. Öğretmenin, bir sınav kağıdında 20 puanlık soruya 30 puan vermesi.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler

Güvenirlik : Ölçümlerin hatasızlık ya da gerçeği yansıtma derecesidir. Bir ölçme aracı ile farklı zamanlarda yapılan değerlendirme aynı ya da yaklaşık olarak aynı ölçümleri vermelidir. Yani güvenirlik, ölçtüğü şeyi tutarlı bir biçimde ölçmesidir.


Kullanışlılık : Ekonomiklik, hazırlama süresi, uygulama süresi, hazırlayıcı ve uygulayıcının nitelikleri, cevaplayıcının nitelikleri, uygulama kolaylığı, puanlama kolaylığı, puanların yorumlama kolaylığı gibi özelliklerin ölçme aracında bulunmasıdır.

Geçerlilik : Ölçme aracının, ölçülecek özellikleri tam ve doğru şekilde ölçmesidir.
-Görünüş Geçerliliği
-Kapsam Geçerliliği
-Yordama Geçerliliği
-Uygunluk Geçerliliği

Bir ölçme aracında güvenirlik ve geçerlilik temel taşlardır. Geçerliliği yüksek bir testin güvenirliliği de yüksektir. Geçerliliği düşük bir testin güvenirliliği hakkında yorum yapılamaz. Çünkü geçerliliği düşüren başka etkenlerde olabilir.


<> b@yRaM m@d@nOğLu <>

Ölçülen nesnenin gerçek değeri ile gözlem ya da ölçme sonucunda elde edilen değer arasındaki farka “ÖLÇME HATASI” denir.
Bazı hataların ne miktar ve ne şekilde olduğunu bilemeyiz.
Gerçek değer= ölçüm-hata
Eğitimdeki ölçmelerin genellikle dolaylı olması, eğitimdeki ölçme sonuçlarında daha çok hata çıkmasına neden olabilmektedir
HATA TÜRLERİ
Sabit Hata: Ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı şekilde etkilemesidir.
Örnekler: Hocanın Türkçe dersinde bütün öğrencilerinin ortalamasını 5 puan arttırmasıdır.
Bir satıcının tartısının nesneleri 5 kilo noksan ölçmesi
Cetvelin 2 santim noksan ölçmesi
NOT:Miktarı sabittir.
Herkese uygulanan hatalardır.
Yanlılık yoktur.
Kime uygulandığı bellidir.
Sistematik Hata: Miktarı; ölçülen büyüklüğe, ölçme koşullarına ve ölçmeciye bağlı olarak değişen hatalardır.
NOT: Yanlılık söz konusudur.
Miktar sabittir.
Kime uygulandığı bellidir.
Örnekler: Türkçe hocasının sınıftaki kızların ortalamasını 5 puan arttırması
Bir satıcının her bir kiloda 20gram az satması
Yazı güzelliğinin tarih sınav puanını etkilemesi
Tesadüfi (Rasgele) Hata: Kaynakları, miktarı ve yönü önceden bilinemeyen, yönü eş olasılıklı hatalardır.
NOT: Miktarı belli değildir
Kime uygulandığı belli değildir.
Örnekler: sınavların tesadüfi okumak
Yabancı ülkeden bizim okulumuza gelen birinin bizin ile aynı sınavı aynı sürede yapmasıdır. Bunun öğrenciyi ne kadar etki edeceği belli değildir.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması gereken Özellikler
Kullanışlık: maliyetini ucuz olması, kolay olması, uygulama ve değerlendirmede kolay olması, etkili olmalı kullanışlığı etkiler.
Ölçmede güvenirlik: tutarlı olmalı; yani aynı şekilde tekrarlanınca sonuçların aynı olması
Hata miktarı sabit olsa da buda güvenilirdir.
Ölçmede geçerlilik: güvenilir olması geçerli olması anlamına gelmez. Ölçme aracının neyi ölçmesi gerekiyorsa onu yapmasıdır. Matematik sınavında mat soruların sorulmasıdır.
NOT: Matematik sınavlarında hep başarısız olması güvenilir olur ama geçerli değildir.
a)Görünüş geçerliliği:Bir test neyi ölçmek istiyorsa onu ölçüyor mu? Bunun sorusu aramamızdır.
b)Kapsam geçerliliği:müfredat kapsamına dahil mi? Uygun mu?
NOT: Final sınavları kapsam geçerliliği yoktur. Çünkü her konudan soru sorulmaz
c)Yordama geçerliliği:ÖSS sınavının kazanan kişinin bölümünde başarılı mı?
Bir test bir sonraki aşamayı etkiliyor mu buna bakılır. Burada amaç önceki testin bir sonraki testi nasıl etkilediğidir.
KPSS yüksek bir puan alan bir öğretmen adayının öğretmenliği iyi yapacağı düşünülerek o puana göre atmasının olması
d) Uygunluk geçerliliği:bir testin bir önceki aşama ile benzeri sonuç vermesidir
Yani lisede ki eğitimin ÖSS sınavını etkilemesi gibi
Öğrencinin üniversite önceki çalışma performansının başarısını etkilemesi ile üniversitedeki çalışma performansının aynı doğrultuda başarısını etkilemesi.


ÖNEMLİ NOTLAR: *Tesadüfi hatalar hem güvenirliliği hem de geçerliliği düşürür.
*Bir testin güvenirliği düşük ise geçerliliği de çok düşüktür hatta yok kabul edilebilir.
*Geçerliliği yüksek olan bir testin güvenirliliği de yüksektir diyebiliriz.
*Geçerliliği düşük olan bir test için ise güvenirliliği de düşük diyemeyiz. İçiriği düşüren başka etkiler olabilir.
* Sabit hata geçerliliği etkiler
*Sistematik hata ise geçerliliği düşürür.
*Sabit hata güvenilirdir.
*Sistematik hata güvenilirdir.

ÖLÇMEDE HATA
Hata: Bir özelliğin gerçek değeri ile ölçülen değeri arasındaki farktır.
HATA TÜRLERİ
1-Sabit Hatalar
Ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı şekilde etkilemesi
• Sınav sonuçlarını düşük bulan bir öğretmenin, tüm öğrencilerin sınav sonuçlarına 10 puan eklemesi
• 30 soruluk bir kısa cevaplı testteki 10. Sorunun okunamaması nedeniyle hiçbir öğrenci tarafından cevaplandırılamaması
• Bir terazinin nesneleri 120 gr. eksik tarttığını düşünürsek, her tarttığımız nesnede 120 gr’lık sabit hata yapılması
• Son sorunun fotokopide çıkmaması nedeni ile hiçbir öğrenci tarafından bu sorunun cevaplandırılamaması, bu nedenle sınavda her öğrenciden bir puan kesilmesi
2-Sistematik Hatalar
Ölçme koşullarına ve ölçmeciye bağlı olarak değişen hatalar.
Örneğin;
Bir öğretmenin yazısı güzel öğrencilere daha yüksek not vermesi
Kendi görüşünden olmayanlardan puan kırması
İlk 2 cm’lik kısmı kırık olan 40 cm’lik bir cetvelin büyük bir uzunluğu ölçmek amacıyla birden fazla kullanılması durumunda, hata miktarı cetvelin kullanım sayısına bağlı olarak sistematik olarak artacaktır.
İlk yazılı kâğıtlarını çok ince ayrıntılarla okuyup sona kalan kâğıtları gelişigüzel puanlaması,
Kız öğrencilere erkek öğrencilerden daha yüksek puan vermesi
3-Tesadüfî hata
Ölçme sonuçlarına nasıl karıştığı bilinmeyen hatalardır. Bu hataların yönü, büyüklüğü ve kaynağı kestirilemez.
Örneğin
Şans başarısı (atıp tutturma),
Sınav günü öğrencinin hastalanması,
Sınav koşullarının elverişsizliği veya tüm öğrenciler için eşit olmayışı,
Öğretmenin cevapları puanlarken dikkatsizlik yapması gibi etkenler bu türde hatalara yol açar.
BİR ÖLÇME ARACINDA BULUNMASI GEREKEN TEKNİK ÖZELLİKLER
1. Güvenirlik
2. Geçerlik
3. Kullanışlılık
Güvenirlik
Duyarlılık, ölçme aracındaki birimlerin büyüklüğü ile ilgilidir. Ölçme aracının birimi küçüldükçe duyarlılığı artar.
Kararlılık, bir ölçme aracının ölçmeden ölçmeye değişmeyen sonuçlar vermesidir.
Objektiflik, bir ölçme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın ölçme işlemine aynı sonuca ulaşılmasıdır.
Tutarlılık, benzer koşullar altında, aynı ölçme aracının birden fazla uygulanması sonucu benzer sonuçlar vermesidir.

Geçerlik
Kapsam Geçerliği: Bir ölçme aracının ölçülmek istenen hedef–davranışları ne derece kapsadığı ya da ölçülmek
istenen hedef–davranışları ne derece yeterli ve dengeli örneklediği ile ilgilidir.
a. Uygunluk Geçerliği: Ölçütten elde edilen puanların, uygulanan sınav sonucu elde edilen puanlarla aynı zamanda
ya da daha önce elde edilmesi durumunda söz konusu olan geçerlik türüdür.
b. Yordama Geçerliği: Ölçütten elde edilen puanların, sınav sonucu elde edilen puanlardan daha sonra elde
edilmesi durumunda söz konusu olan geçerlik türüdür.
Görünüş Geçerliği: Bir testin ya da maddenin ölçmek istediği değişkeni ölçüyor görünmesidir.

Kullanışlılık
Bir ölçme aracının veya yönteminin, gelistirilme, çogaltılma, uygulanma ve puanlama yönünden kolaylık, nesnellik ve ekonomiklik özelliklerine sahip olması anlamına gelir.
<GÜLCAN DURAK>

ÖLÇMEDE HATA
Bir özelliğin gerçek ölçümüyle mevcut olan ölçümü arasındaki farka ölçmede hata denir.
Ölçmede hata öğretmenden, öğrenciden, ölçme aracından, ölçmenin yapıldığı ortamdan ve ölçme yönteminden kaynaklanabilir.

Ölçmede Hata Çeşitleri:

->Sabit Hata:Ölçmede miktarı belli ve herkese aynı şekilde uygulanan hatalardır.
Örneğin: ÖSS'ye girdiğim sene 2 soru yanlış olduğundan dolayı iptal edilmişti. Burada 2 sorunun iptali herkesin sonucunu etkilemişti ama genel sonucu etkilememişti. Yani öğrencilere hatalı ölçme uygulanmış olmuştu.

->Sistematik Hata:Ölçmede miktarı belli olan ve belirli bir gruba uygulanan hatalardır. Yanlılık olarak da nitelendirilir.
Örneğin: Öğretmenlerimizden bir tanesi bir keresinde anket uygulamıştı ve o an sınıfta olup o anketi dolduranların sınavına 10 puan eklemişti.
Başka bir hocamız da sınavdan önceki derse katılan öğrencilerin sınav notuna 10 puan eklemişti.
-Sistematik hata herkese farklı miktarda etki eder. Örneğin; Bir terazi düşünalim ki her bir kiloda 50 gram eksik tartıyor. Bu şekilde 4 kilo elma alan bir insan 5 kilo alana göre karlıdır.

-Sabit Hata ile Sistemetiğin karşılaştırılması-
Terazi örneğinin üzerinden düşünelim. 50 gr eksik tartan bir terazi de:Bu terazide tarttırıp 1 kilo elma alan da 1 kilo armut alanda aynı zarardadır. Bu sabit hataya girer. Ancak 3 kilo elma alan 5 kilo elma alandan daha fazla kardadır. Bu da sistemetik hataya girer.

->Tesadüfi Hata:Miktarı ve kime ne uygulandığı belli olmayan hatalardır ve kasdi değildir.
Örneğin: Sınava giren bir öğrencinin o anda hasta olması.
Bir öğretmenin durumu kritik olan öğrencilerin kalıp geçmelerini bir çizgi belirleyip sağ tarafa düşenleri geçirip sol tarafa düşenleri bırakması.

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler:

*Kullanışlılık: Hazırlama, uygulama ve değerlendirme açısından ekonomik, kolay ve etkili olması.
*Güvenirlik: Tekrar edildiğinde aynı sonucu vermesi açısından tutarlı olmasıdır.
*Geçerlik: Bir ölçme aracı neyi ölçmek istiyorsa onu ölçmesi.
- Güvenirliği düşük olan bir testin geçerliği de düşüktür. Çünkü sonoç tutarlı olsa da tam doğru değildir.

Ölçmede Hataların Güvenirlik ve Geçerlik Açısından Değerlendirilmesi:

*Sabit Hatalar : Geçerliği düşürür - Güvenirliği etkilemez
*Sistematik Hatalar: Geçerliği düşürür - Güvenirliği etkilemez
*Tesadüfi Hatalar: Geçerliği düşürür - Güvenirliği düşürür.

Ölçmede Hata:

Sabit Hata: Her ölçümde miktarı değişmeyen hatalara denilir.
Örneğin: Testteki sorulardan birinin yanlış olması, Öğretmenin her sınav kâğıdına 5 puan fazla vermesi gibi hatalar buna örnektir. Her ölçümde ayni düzeyde hata yapıldığından güvenirlik değişmez. Fakat geçerlik düşer.

Sistematik Hata: Ölçme işlemine yanlılığın karıştığı hatalara denilir.
Örneğin: Öğretmenin yazısı güzel olana 5puan vermesi, Derse devam etmeyenlerden 5puan çıkarması, Ödevini zamanında getirenlere 5puan vermesi gibi hatalar buna örnektir. Hata miktarı her ölçüme ayni oranda etki ettiğinden güvenirlik değişmez. Fakat geçerlik düşer.

Tesadüfi Hata: Miktarı ve kaynağı net olarak belli olmayan hatalara denilir.
Örneğin: Öğretmenin öğrencilerin kâğıdındaki puanları yanlış toplaması Cevap kâğıdındaki bir soruyu puanlamayı unutması, Dikkati dağıldığı halde cevapları okumaya devam etmesi gibi hatalardır.. Sabit ve sistematik hatalar düzeltilebilir. Fakat tesadüfî hatalar nerden geldiği bilinmediği için düzeltilemez. En çok da tesadüfi hata güvenirliği düşürür.


Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler:

Kullanışlılık: Ölçme aracının kullanışlı olması, kullanılışında bir takım kolaylıkların bulunmasıdır.
• Uygulanması kolay olmalıdır.
• Puanlaması kolay olmalı, uzun zaman almamalıdır.
• Kolay okunmalı, yanlış anlamaya fırsat vermemelidir.
• Aracın düzeni ve soruların yerleştirilmesi iyi olmalıdır.
• Ekonomik olmalı, farla masrafı gerektirmemelidir.
• Süre ayarlaması iyi yapılmalı, verilen zaman az veya çok olmamalıdır.
• Ayrı cevap kağıdı varsa, test defteri ile ikisi birbirine uymalı, karışıklığa meydan vermemelidir.

Bir testin kullanışlılığı, güvenirlik ve geçerlikten sonra düşünülmesi gereken bir özeliktir. Amacı için yeterli olabilecek güvenirlik ve geçerlikte olan testler arasında en kullanışlı olan seçilmelidir. Aksi durumda çok kullanışlı olduğu halde güvenirliği ve geçerliği düşük olan bir test amaca uygun sonuç vermez.

Örneğin: Öğretmenin hazırladığı bir yazılı yoklamada puanlama anahtarı yanında hangi puana kesimi yapılacağını belirtir. O puanlara göre not verme kolaylaşır.

Güvenirlik: Bir ölçme aracının ölçtüğü özelliği doğru olarak ölçebilme derecesidir. Bir ölçme aracının ölçümlerine birçok kaynaktan hata karışabilir. Güvenirlik ölçme aracının hatalardan arınıklık düzeyidir. Ölçme sonucunda hata miktarı düştükçe güvenirlik artar. Hata miktarı arttıkça güvenirlik de düşer.

Örneğin: Bir testi aynı sınıfa değişik zamanlarda uyguladığımız zaman, aynı veya çok yakın sonuçları alıyorsak bu test güvenilir demektir. Her seferinde değişik sonuçlar alıyorsak, o takdirde test güvenilir değildir.

Geçerlik: Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği başka herhangi bir özelliklerle karıştırmadan, doğru bir şekilde ölçmesidir. Yapılan işlem amaca ne kadar uygun olursa geçerlik o kadar yüksek, amaçtan ne kadar uzak olursa geçerlik o kadar düşük olur.

Örneğin: Türkçe dersi içinde tarih dersine ilişkin bilgileri yoklayan test geçerli değildir. Başarıyı ölçmek için hazırlanan test, kişiliği ölçmek için geçerli değildir. Metre uzunluk ölçmek için geçerli ama ağırlık ölçmek için geçerli değildir.

Kapsam Geçerliği: Ölçme aracının ve ölçme arasında yer alan her bir maddenin testin amacına hizmet etme derecesidir
Örneğin: Bir matematik öğretmeni dersinde dört işlem becerisini yoklayan bir test geliştireceği zaman öğrencilerin toplama, çıkarma, çarpma ve bölme becerilerini en iyi ölçen sorulara yer vermelidir.
Uyum Geçerliği: Ölçüt puanları, geçerliği belirlenecek ölçme aracından elde edilen puanlarla ayni zamanda veya daha önce elde edilmiş ise bu puanlar arasındaki korelasyona dayalı geçerliğe denir.
Örneğin: Öğrencinin Türkçe notu ile Türkçe için geliştirilen bir testin sonuçlarının karşılaştırılması, bulunan katsayının yorumlanması geliştirilen testin uygunluk geçerliğini ortaya koyabilir
Yordama Geçerliği: “Yordama istatistiksel teknik kullanarak ve bilinenden yararlanarak bilinmeyen durumlar hakkında geleceğe yönelik tahminde bulunmaktır”.
Örneğin: Lise öğrencilerinin ÖSS’den aldıkları puana göre üniversiteye yerleştirilmeleri olabilir
Görünüş Geçerliği: Bir testin görünüşte neyi ölçüyor göründüğüyle ilgilidir.
Örneğin: Öğretmen tarih dersinde bir test geliştirdiğinde bütün sorular tarih konularıyla ilgili olmalıdır. Bu testte coğrafya ile ilgili sorular bulunursa ölçme aracının görünüş geçerliği düşer.

Ölçmede Hata
• Sabit hata:Ölçümden ölçüme miktarı değişmeyen hatadır.
Örnek:Anket sonuçlarında her adaya sabit sayıda oy eklenmesi sabit bir hatadır.
• Sistematik hata :Kişiden kişiye değişen ve miktarı belli olan hatadır.
Örnek:500 ml lik bir su şişesindeki net kapasitenin 25 ml daha az gösterilmesiyle her 25 şişede 1 şişe suyun arttırılması.
• Tesadüfi hata: Kişiden kişiye değişen ve miktarı belli olmayan hatadır.
Örnek:Bir öğrencinin sınav kağıdının kaybolmasıyla sınavının geçersiz sayılması.

Ölçme Araçlarının Sahip olması gereken özellikler:
• Kullanışlık :En ekonomik ve en etkili çözümün en kolay şekilde hazırlanıp sunulması.
• Güvenirlik: Sonuçların hatasız bir şekilde ölçmeye tabi tutulması.
• Geçerlik:Ölçme aracının amacına doğrultusunda ölçme işini gerçekleştirebilmiş olması.
-Görünüş geçerliği:Algoritma dersi sınavında matematik ağırlıklı algoritma sorularının sorulması görünüş geçerliliğini düşürür.
-Kapsam geçerliği:ÖSS sınavının bütün okullarda işlenen müfredatı eşit olarak kapaysayıp kapsamamasıdır.
-Yordama geçerliği: Düz liselerde öğrencilerin ders notlarına göre fen ,eşit ağırlık ve sosyal alanlarından birine yönlendirilmesi.
-Uygunluk geçerliği:Dershanede yapılan deneme sınavında alınan puanın önceki sınavlara uygunluğu.


• Güvenirliğin düşük olduğu testlerin geçerliği de düşüktür.
• Geçerliğin yüksek olduğu testlerin güvenirliği de yüksektir.
• Geçerliği düşük bir testin güvenirliğini bilemeyiz.Bunu bilebilmek için geçerliliğini düşüren sebepleri bilmemiz gerekir.

[b][b][b]
Ölçmede amaç, ölçülen niteliğin gerçek değerini ortaya çıkartmaktır.
Ancak, çeşitli faktörlere bağlı olarak ölçmeye hata karışır. Bu nedenle gerçek değer,gözlenen değere dayalı olarak tahmin edilmeye çalışılır.
Ölçme de Hata Türleri
1-)Sabit Hata
• Ölçmede sabit hata, her ölçüme aynı oranda ve aynı yönde yansıyan, yani her bir ölçme
işleminde aynı miktarda yapılan hatadır.
Örneğin, bir markette kullanılan terazinin bozuk olması nedeniyle her 1 kg için 100 gr eksik tartması;
öğretmenin testten alınan puanlara 5 puan eklemesi sabit hatadır.
• Ölçmeye karışan sabit hatalar puanların ortalamasını değiştirirler, ancak hata tüm
ölçümler için aynı miktar ve yönde olduğundan standart sapmayı değiştirmezler.
2-)Sistematik Hata
• Sistematik hata puanlayıcının yanlılığına veya ölçülen büyüklüğe göre değişir.
Öğretmenin yazısının güzel olan öğrencilere gereğinden fazla puan vermesi veya
sınıf içi katılımını düşünerek bir öğrencinin sınav puanına 5 puan
eklemesi de sistematik hataya örnektir.
• Sabit ve sistematik hatalar ölçme aracından veya ölçmeyi yapan kişiden kaynaklanır.

3-)Tesadüfi Hata
• Tesadüfi hata, kaynağı net olarak belli olmayan hatadır.
• Sabit ve sistematik hatalar kontrol edilebilmelerine karşın,
ölçme sonuçlarına pozitif ya da negatif yönde karışabilen tesadüfü hatalar kontrol edilemezler.
• Tesadüfi hatalar ölçmeyi yapan kişinin dikkatsizliği (puanları yanlış toplaması ),
ölçme ortamı, şans başarısı, öğrencilerin ölçme anındaki psikolojileri gibi değişik nedenlerle
ortaya çıkabilir.
Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler
1-)Geçerlik
“Ölçülmek istenilen özelliğin başka özelliklerle karıştırılmadan ölçülebilme derecesidir.”
“Ölçme sonuçlarının amaca hizmet etme derecesidir.”
geçerlik türleri
1-)Kapsam geçerlilik
2-)Ölçüt Geçerlik
3-)Yapı geçerlik
4-)Eş zaman geçerlik
5-)Yordama geçerlik

Kapsam geçerliği

Sabit Hata: Ölçmede kişiler arasında herhangi bi değişim yaratmayan, yani herkese aynı oranda yapılan hatadır.
Örnek: Herhangi bir işyerinde bir ay herkesin maaşından 50 lira eksik verilmesi.
Örnek: Sınavda herhangi bi sorunun silik olması nedeniyle hiç bir öğrencinin okuyamaması ve o sorunun iptal olması.

Sistematik Hata: Ölçüm yaparken hatanın miktarının belli olmasına karşın ölçüm yapılan kişilere farklı derecede etki yapan ölçümlerdir.
Örnek: Ölçmede derse daha aktif katılan öğrencinin sınavını okurken onun ismini daha çok duyduğu için aynı cevaba fazla puan vermesi.
Örnek: İşyerinde müdürün akrabası olan işçiye daha kolay işleri vermesi.

Tesadüfi Hata: Ölçümde bilinçsiz olarak yapılan hatalardır. Herhangi kasti bir yönü yoktur.
Örnek: Hasta olarak sınav kağıdı okuyan öğretmenin bazı öğrencilerin sorularını yanlış anlamasından dolayı puan vermemesidir.
Örnek: Sınıfta ölçme, sınav sırasında bazı sıraların gıcırtılı olmasından dolayı o öğrencilerin olmusuz etkilenmesi.

Ölçme Araçlarının Sahip olması gereken özellikler:
Kullanışlık:Değerlendirmenin daha kaliteli olması açısından önemlidir. ayrıca ekonomik ve puanlaması kolay olmasıdır.
Güvenirlik: ölçmede sorunun tam olarak anlaşılması ve gerçek bir cevabı yansıtmasıdır. Yani bir soruda hatanın en az olması o sorunun güvenirliğini en üst seviyeye çıkarır.
Geçerlik: Bir ölçme aracının gerçek amacıdır denilebilir. Bir dersin başka bir dersin konusuna atlamadan sadece o dersin konusuna hizmet etmesidir.

Sabit Hata: Bütün ölçümlerde miktar olarak aynı olan hatalardır. Oran sabit ve herkesi etkiliyor olması gerekmektedir .
Örneğin: Sınıftaki bütün öğrencilere 5 puan fazla vermek.
Sistematik Hata: Ölçmeden ölçmeye belli oranda artan ya da azalan hatalardır. Ölçmede yanlı davranmakta sistematik hata kapsamında ele alınır.
Örneğin: Öğretmenin sarı saçlı öğrencilere 5 puan eksik vermesi örnek olabilir.
Tesadüfi Hatalar: Ölçme sonuçlarına karışan, miktarı ve kaynağı kesin olmayan hatalardır.
Örneğin: Öğretmenin sınav kağıtlarını okurken yanlış hesaplama yapması gibi.
Birimlerin Özellikleri:
1. Eşitlik: Ölçme aracını oluşturan birimlerin hepsinin birbirin eşit olmasına denir.
2. Genellik: Herkesin aynı iş için aynı birimi kullanması, birimin genellik özelliğidir.
3. Kullanışlılık: Birimin ölçülecek değişkeninin büyüklüğüne uygun olması kullanılışlık özelliğidir.

Eşzaman (uygunluk) geçerliği: Ölçüt puanlarının önceki veya aynı zamanda elde edilmesini gerektirir.
Yordama geçerliği: Ölçüt puanlarının ileri bir zamanda elde edilmesini gerektirir.
Yapı geçerliği

A. ÖLÇMEDE HATA
Ölçülmek istenen özelliğin gerçek değeri ile ölçme yapıldıktan sonra elde edilen değer arasındaki farka ölçme hatası denilebilir.

Her ölçme sonucuna mutlaka bir miktar hata karışır. Ölçmelere karışan hatalar üçe ayrılmaktadır:
1. Sabit Hata
2. Sistematik Hata
3. Tesadüfî Hata

1. SABİT HATA
Her bir ölçümde ayni yönde etki yapan ve miktarı değişmeyen hatalardır.

Örneğin:
 Testteki sorulardan birinin yanlış olması
 Terazinin ölçtüğü her nesneyi 10gr fazla ölçmesi
 Öğretmenin her sınav kâğıdına 5 puan fazla vermesi vb.

Uyarı:
Her ölçümde ayni düzeyde hata yapıldığından güvenirlik değişmez. Fakat yapılan işlem amaca hizmet etmediğinden geçerlik düşer.

2. SİSTEMATİK HATA
Ölçme işlemine yanlılığın karıştığı hatalardır.

Örneğin:
 Öğretmenin yazısı güzel olana 5puan vermesi
 Derse devam etmeyenlerden 5puan çıkarması
 Ödevini zamanında getirenlere 5puan vermesi vb.

Uyarı:
Hata miktarı her ölçüme ayni oranda etki ettiğinden güvenirlik değişmez. Fakat ölçme işlemi amacından uzaklaşacağı için geçerlik düşer.

3. TESADÜFÎ HATA
Ölçme sonuçlarına karışan, miktarı ve kaynağı net olarak belli olmayan hatalardır.

Örneğin:
 Öğretmenin örgencilerin kâğıdındaki puanları yanlış toplaması
 Cevap kâğıdındaki bir soruyu puanlamayı unutması
 Dikkati dağıldığı halde cevapları okumaya devam etmesi vb.

Uyarı:
Sabit ve sistematik hatalar düzeltilebilir. Fakat tesadüfî hatalar nerden geldiği bilinmediği için düzeltilemez. En çok da tesadüfî hata güvenirliği düşürür. Çünkü farklı ölçme işlemlerinde farklı sonuçlar doğuracağından güvenirlik düşer.
B. ÖLÇME ARAÇLARININ SAHİP OLMASI GEREKEN NİTELİKLER:
Genel olarak 3’e ayrılır;
1. Geçerlik
2. Güvenirlik
3. Kullanışlık


1. GEÇERLIK
Bir ölçme aracının ya da yönteminin ölçmeyi amaçladığı özelliği baksa herhangi bir özelliklerle karıştırmadan, doğru bir şekilde ölçmesidir. Yani ölçme aracının amaca hizmet etme derecesidir.

Yapılan işlem amaca ne kadar uygun olursa geçerlik o kadar yüksek, amaçtan ne kadar uzak olursa geçerlik o kadar düşük olur.

Örneğin:
 Türkçe dersi içinde tarih dersine ilişkin bilgileri yoklayan test geçerli değildir.
 Başarıyı ölçmek için hazırlanan test, kişiliği ölçmek için geçerli değildir.
 Metre uzunluk ölçmek için geçerli ama ağırlık ölçmek için geçerli değildir.

Geçerli ölçme araçlarının iki özelliği vardır:
Uygunluk
Güvenirlik

Uygunluk:
Ölçme aracının ölçülecek özelliği tam olarak ölçebilme yeteneğidir. Uygunluk istatistiksel hesaplarla belirlenemez. Bunun için ölçme aracını hazırlayan kişinin yeterli bilgiye sahip olması gerekir.
Güvenirlik:
Bir ölçme aracının geçerli olabilmesi için mutlaka güvenilir olması gerekir. Çünkü güvenilir olmayan ölçme araçları geçerli olamaz. Fakat güvenirliği yüksek olan bir ölçme aracının geçerliği düşük olabilir.

Ölçme araç ve yöntemlerinin geçerliğini bulmada bir takim yöntemler kullanılır. Bunlar:
a) Kapsam Geçerliği
b) Ölçüt Geçerliği
c) Yapı Geçerliği
d) Görünüş Geçerliği

a) Kapsam Geçerliği
Ölçme aracının ve ölçme arasında yer alan her bir maddenin testin amacına hizmet etme derecesidir.

b) Ölçüt Geçerliği
Geçerliği çalışılan bir ölçme aracılığıyla (yordayıcı) geçerli olduğu kabul edilen bir ölçme aracının (ölçüt) ayni deneklere uygulanması sonucu elde edilen ölçümler arasındaki korelâsyondur.

Ölçüt geçerliği 2’ye ayrılır:
Uyum Geçerliği
Yordama Geçerliği

Uyum Geçerliği
Ölçüt puanları, geçerliği belirlenecek ölçme aracından elde edilen puanlarla ayni zamanda veya daha önce elde edilmiş ise bu puanlar arasındaki korelâsyona dayalı geçerliğe denir.

Örneğin: Öğrencinin Türkçe notu ile Türkçe için geliştirilen bir testin sonuçlarının karsılaştırılması, bulunan katsayının yorumlanması geliştirilen testin uygunluk geçerliğini ortaya koyabilir.

Yordama Geçerliği
Yordama bir tahmin isidir. Ancak her tahmin bir yordama değildir. Yordama istatistiksel teknik kullanarak ve bilinenden yararlanarak bilinmeyen durumlar hakkında geleceğe yönelik tahminde bulunmaktır.

Örneğin: Lise örgencilerinin ÖSS’den aldıkları puana göre üniversiteye yerleştirilmeleri yordamadır. Seçmede kullanılan ölçme sonuçları yordayıcı değişken olarak alınıp öğretim programındaki başarı ölçütleri de yordanan değişken olarak alındığında, yordayıcı ile yordanan arasındaki benzerlik yordama geçerliği olarak alınır.

c) Yapı Geçerliği
Eğitimde kullanılan bir ölçme aracının her bir maddesi testin yapısını oluşturur. Bu nedenle bir testte yer alacak sorular birbiriyle bağlantılı olmalı ve hedef davranışları doğru olarak ölçebilmelidir. Birbiriyle ilişkili olmayan sorulardan oluşan bir testin yapı geçerliği düşük olur.

Bir ölçme aracının yapı geçerliğinin yüksek olabilmesi için içeriğindeki bütün faktörlere değinmesi gerekir. Yani öğretmen islemediği konulardan soru sormamalıdır. Her bir soru anlatılan konularla ilgili olmalıdır.

d) Görünüş Geçerliği
Adından da anlaşılacağı gibi bir testin görünüşte neyi ölçüyor göründüğüyle ilgilidir.

Örneğin: Öğretmen tarih dersinde bir test geliştirdiğinde bütün sorular tarih konularıyla ilgili olmalıdır. Bu testte coğrafya ile ilgili sorular bulunursa ölçme aracının görünüş geçerliği düşer.

Görünüş geçerliği testin bütünü için ayni zamanda testteki her bir soru için geçerlidir.
Görünüş geçerliğinin belirlenmesinde istatistikî işlem kullanılmaz. Daha çok konu uzmanlarından alınan görüşlerle belirlenir.

Geçerliği Arttırma Yolları
• Geçerli ölçümler elde etmek için güvenilir ölçme araçları kullanılmalıdır.
• Soru şayisi fazla olursa geçerlik de yüksek olur.
• Soruların açık ve anlaşılır olması geçerliği yükseltir.
• Soruların güçlük düzeyleri öğrencilerin seviyesine uygun olduğunda geçerlik yükselir.
• Testteki maddeler örgencileri sonraki konuya veya asamaya hazırlamak için uygun olduğunda geçerlik yükselir.
 
2. GÜVENIRLIK
Bir ölçme aracının ölçtüğü özelliği doğru olarak ölçebilme derecesidir. Ölçme aracının ölçtüğü özelliği ya da özellikleri, ne derecede bir kararlılıkla ölçmekte olduğunun göstergesidir.
Bir ölçme aracının ölçümlerine bir çok kaynaktan hata karışabilir. Güvenirlik ölçme aracının hatalardan arınıklık düzeyidir. Ölçme sonucunda hata miktarı düştükçe güvenirlik artar. Hata miktarı arttıkça güvenirlik de düşer.

Güvenirliği Yükseltme Yolları
• Test sorularının sayısı arttıkça güvenirlik artar.
• Öğrenci sayısı arttıkça güvenirlik artar.
• Test uygulanacak kişilerin seviyesine uygunsa güvenirlik artar.
• Sorular açık ve anlaşılır ise güvenirlik artar.
• Test sınavları, yazılı sınavlardan daha güvenirdir.
• Sınav süresinin iyi ayarlanması güvenirliği artırır.
• Test yapılan ortamın uygun olması güvenirliği artırır.
• Sınavın objektif olarak puanlanabilmesi güvenirliği yükseltir.
• Sınav öncesi ve sınav esnasında öğrencilerin motivasyonunun artırılması güvenirliği de artırır.
• Bir test bilenle bilmeyeni ayırt ettiği oranda güvenirliği artar.

Geçerlik-Güvenirlik İlişkisi
• Bir ölçme işleminde geçerlik “ne ölçülecek?” güvenirlik ise “nasıl ölçülecek?” sorusunun cevabini inceler.
• Bütün hata türleri geçerliği düşürürken, güvenirlik yalnızca tesadüfî hatalardan etkilenir.
• Bir ölçme aracının geçerli olabilmesi için güvenilir olması şarttır. Fakat güvenilir her test geçerli olmayabilir.
• Bir ölçme aracının güvenirliği yüksek, geçerliği düşük olabilir.

3. KULLANISLILIK
Bir testin kullanışlılığı, onun geliştirilmesinin, çoğaltılmasının,
Uygulanmasının kolay ve ekonomik olmasıdır.

Örneğin:
• Yazılı ve sözlü testlerin hazırlanması, çoğaltılması kolay ve ekonomik, cevaplanması ve puanlanması zordur.
• Çoktan seçmeli, boşluk doldurma ve esleştirmeli testlerin hazırlanması ve çoğaltılması zor, cevaplanması ve puanlanması kolaydır.
• Doğru-yanlış testlerinin hazırlanması, çoğaltılması, cevaplanması ve puanlanması kolaydır. Yani en kullanışlı test türüdür.

Sabit hata: Miktarı belli olan ve herkesi aynı derecede etkileyen hatadır.

Örnek : Bir öğretmenin herkese 10 puan fazladan vermesi, terazinin 100 gram az tartması.

__________________________________________________________________________________________________

Sistematik hata : Ölçülen büyüklüğe, ölçme koşullarına ve ölçmeciye bağlı olarak miktarı değişen hatalardır.

Örnekler :Bir iş yerinde patronun bu ay herkese %10 zam vermesi 1000 tl alan a 100 tl, 500 tl alan bir kişiye ise 50 tl zam gelmiştir. Öğretmenin yazısı güzel olana 5 puan vermesi

__________________________________________________________________________________________________

Tesadüfi Hata :Miktarı belli olmayan kimi ne kadar etkilediği belli olmayan hatalardır.

Örnek : Sınav süresinin öğrencilere yetmemesi,öğrencinin sınav daki ruh hali, öğretmenin değerlendirme sırasındaki dikkat dağınıklığı ...

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ölçme Araçlarının Sahip Olması Gereken Özellikler

Kullanışlılık: Bir testin kullanışlılığı, onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olması demektir.

Örnek : Yazılı sınavın puanlandırılması yani okunması teste göre daha zordur. Bu yönüyle test daha kullanışlıdır. Fakat yazılı sınavı hazırlamak kolaydır Test sınavı hazırlamak zordur. bu yönü ilede yazılı sınav daha kullanıslıdır.

________________________________________________________________________________________________________

Güvenirlik: Ölçme aracının duyarlı ve tutarlı ölçme yapmasıdır. Bir ölçme aracı değişik zamanlarda ölçüldüğü zaman aynı ölçümleri vermelidir.

Örnek : bir testi bir gruba uyguladığımızda olumlu diğer gruba uyguladığımızda olumsuz sonuç çıkıyorsa güvensiz bir testttir.,Test sınavları yazılı sınavlardan daha güvenirlidir. Çünkü teste daha fazla yerden soru çıkar kapsamlıdır fakat yazılı sınavlarda belirli konulardan soru çıkar. Çünkü soru sayısı kısıtlıdır.

___________________________________________________________________________________________________________

Geçerlik:Bir ölçme aracının yada yönteminin ölçmek istediği değişkene ölçebilmesidir.

Örnek :Fen dersi içinde Sosyal bilgiler dersine ilişkin bilgileri yoklayan test geçerli değildir.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• Güvenirliği düşük bir testin geçerliği de düşüktür çünkü sonuç tutarlı olsa da tam doğru değildir.
• Geçerliği yüksek bir testin güvenirliği de yüksektir denilebilir
• Geçerliği düşük bir testin güvenirliği hakkında bir yorum yapılamaz çünkü geçerliği düşüren başka etkiler de olabilir.

Sabit hata:Herkese aynı miktarda etki eden hatadır.Miktar bellidir.
Örneğin; bir hocanın sınav sonunda herkese 10 puan fazladan vermesi olabilir.

Sistematik hata:Yanlı olma vardır.Miktarı bellidir.
Örneğin; bir hocanın on dokuz mayıs çalışmalrına katılan öğrencilere sorgusuz sualsiz 100 vermesi gibi.

Tesadüfi hata:İstemeden farkında olmadan yapılan hatadır.Miktar belli değildir.Yapılan hataya göre değişir.Güvenirliği düşürür.
Örneğin;sınav sorularını okuyan bir hocanın bir soruyu gözden kaçırması olabilir.Ya da okuduğu notları listeye girerken kaydırma

yapması bütün herkesi etkileyebilir.

Ölçme araçlarının sahip olması gereken özellikler

Güvenilirlik: Güvenirlik, ölçme sonuçlarının hatalardan arınık olması, yani sonuçlarına hata karışmadan ölçme işleminin

yapılabilmesidir. Ölçme sonuçlarındaki hata miktarı ne kadar az olursa ölçme sonuçları gerçeğe o kadar yakın olur ve aracın

güvenirliği de o kadar yüksek olur.
Örneğin;A testini aynı gruba değişik zamanlarda iki defa uygulanışı ile elde edilecek sonuçların tutarlılığı.

Geçerlik: Ölçme aracının ölçmesi gereken şeyi ölçmesi amacına hizmet etmesidir.

Kullanışlılık:Ekonomiklik, hazırlama süresi, uygulama süresi,uygulama kolaylığı,puanlama kolaylığı...

Sabit Hata: Değerlendirmenin doğrudan değil, dolaylı yapılmasindan kaynaklanir. Miktarı kimsede değişmez.
örnek: Öğretmenin herkesin kâğıdına 10 puan fazla vermesi olabilir.

Sistematik Hata: Ölçülen değişkenin büyüklüğüne, boyutuna göre miktarı değişen hatalara sistematik hata denir. yanlılık söz konusudur.
örnek: Kişiye göre değerlendirme yapma. aynı değerdeki cevaba farklı puanlar verme.

Tesadüfi Hata: ölçme sonuçlarını tesadüfi olarak etkileyen, herhangi bir faktörlerden kaynaklanabilen hatalardır.
Örnek: sınavda hasta olan öğrencinin alması beklenenden daha az puan alması

Ölçme Araçlarının Sahip olması gereken özellikler:
Kullanışlık: ekonomik ve puanlaması kolay olmasıdır.
Güvenirlik: bir soruda hatanın en az olmasıdır
Geçerlik: Bir ölçme aracının gerçek amacıdır. sadece o derse ait konuları kapsar

Hata: ölçülmek istenen özeliğin gerçek değeri ile ölçme sonucunda ortaya çıkan değer arasındaki farktır.

Sabit Hata: Ölçmede miktarı değişmeyen hatadır. Her ölçme işleminde aynı miktarda hata ortaya çıkar.

Sistemetik Hata: Hata miktarının sabit olmayıp değişken olduğu durumlardır. Hata miktarı ölçmeden ölçmeye değişir.

Tesadüfi Hata: Ölçme sonucunda tesadüfen ortya çıkan ve kaynağı belli olmayan hatadır.

Ölçme araçlarının sahip olması gereken özellikler:

Güvenirlik: Yapılan ölçmeni sonuçlarına hata karışmamasıdır. Yani güvenirlik ölçm e aracının ölçülmek istenen özellige karşı duyarlılığıdır.

Geçerlik: Ölçme aracını ölçmek istediği özelligi başka özelliklerle karıştırmadan ölçmesidir.

Kullanışlık: Ölçme aracını ekonomiklilik, pratik puanlama, kısa sürede uygulama v.b özelliklere sahip olmasıdır.

Ölçme Hatası: Ölçülen özelliğin gerçek değeri ile, ölçme sonuçlarında elde edilen değer arasındaki farktır. Ör: Gerçek uzunluğu 94x52 cm. olan bir sehpanın uzun kenarı ölçüldüğünde 92 cm. bulunur ise, bu ölçümde 2 cm. ölçme hatası vardır.
Ölçen kişiden gelen hatalar
Ölçülen özellikten gelen hatalar
Ölçme aracından gelen hatalar
Sabit Hatalar: Bir ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen hatalara denir. Her ölçmede hata payı aynıdır.
Örnek: Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi
Sistemli Hatalar: Ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye veya ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen hatalardır. Hatanın kaynağı bellidir.
Örnek: Yazısı güzel olana fazla puan verilmesi, ya da kızların fazla puan alması gibi.

1.ÖLÇMEDE HATA

1.1. Sabit Hata: Yapılan tüm ölçümlerde standart olan, yani ölçümden ölçüme değişmeyen hata türüdür.

Örnek:Bir derste, öğretmenin öğrencilere notlarını yükseltmeleri için araştırma ödevi vermesi ve verilen ödevlerin içeriğine çok önem vermeden tüm ödevlere 100 vermesi. Böyle bir durumda bu puanlar herkesin notuna eşit bir şekilde yansıyaacağı için ödevi iyi yapan da kötü yapan da aynı notu alır. Ders geçme durumu kritik olanlarda ortalamada bir değişiklik olmayacağı için dersten geçemezler.

1.2. Sistematik Hata:sistematik hata, ölçümü yapan kişiye ve koşullara göre değişiklik gösteren hata türüdür.

Örnek: Bir araştırma şirketinin yerel seçimler öncesinde yaptığı anketlerde kendisine yakın bulduğu partiyi 1. parti olarak göstermesi.

1.3. Tesadüfi Hata: Adından da anlaşılabileceği gibi, nedeni kesin olmayan ölçme anında ortaya çıkabilecek hata türleridir.

Örnek: Hepimizin de başına gelen bir durumdur. Sınavda çıkacak onlarca konu arasından bir kaç tanesine çalışan ve tüm konulara günlerce çalışan arkadaşlarımızla sınavda aynı puanı almak, ölçümlerde yapılan tesadüfi bir hatadır.

2.ÖLÇME ARAÇLARININ SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

2.1.Kullanışlılık:Kullandığımız ölçüm aracının ve de seçtiğimiz ölçme yönteminin, geiştirilme, uygulanma ve puanlama yönünden kolaylık,nesnellik ve ekonomiklik özelliklerine sahip olması bir ölçüm aracını kullanışlı kıLar.

2.2. Geçerlilik:Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir.

Örnek: Bilgiyi ölçmeyi amaçlayan bir sınavda yazı güzelliğine artı ya da eksi puna verilmemeli.

2.3. Güvenirlik:Bir ölçüm aracının veye yönteminin nesnel olması yani eşit koşullarda eşit sonuçlar vermesi, o ölçme aracında olması gereken özelliklerdendir.

SONGÜL ACAR

ÖLÇMEDE HATA=

Sabit Hata: Ölçmeden ölçmeye ve ölçmeciden ölçmeciye miktarı değişmeyen, bütün ölçme sonuçlarına aynı miktarda karısan, her ölçüm sonucunu aynı düzeyde etkileyen hatalardır.
Örnekler:
• Yanlış üretilmiş bir terazinin her ölçümde ağırlığı 10 gram fazla tartması.
• 50cm'lik cetvelin 5cm'lik kısmının kırık olması,
• 12.sorunun silik olması nedeniyle hiç bir öğrenci tarafından okunamaması gibi durumlarda ortaya çıkan hatalardır.

Sistematik Hata: Ölçme işlemi yaparken ortaya çıkan hata miktarının ölçmeciden ölçmeciye ya da ölçme koşullarına göre değiştiği hata.
Örnekler:
• Öğretmenin yazısı güzel olanlara fazla puan vermesi yani öğretmenin sınav kağıtlarını okurken yanlı olduğu taraf tuttuğu durumda ortaya çıkan hatalardır.
• Erkeklerin kağıdına 5 puan fazla vermesi.
• Bir market sahibinin yalnız devamlı müşterilerine taze ürünleri vermesi gibi durumlardan kaynaklanan hatalardır.

Tesadüfi Hata: Kaynağı belli olmayan, ölçme sonuçlarına nasıl karıştığı bilinmeyen hatalardır. Bu hataların yönü, büyüklüğü ve kaynağı kestirilemez.
Örnekler:
• Öğretmenin öğrencilerin sınav kağıdındaki puanları eksik toplaması.
• Sınav günü öğrencinin hastalanması, sınav koşullarının elverişsizliği veya tüm öğrenciler için eşit olmayışı,

ÖLÇME ARAÇLARININ SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER:

Kullanışlık: Bir ölçme aracının bir takım kolaylıklarının bulunması gerekir. Bir ölçme aracının kullanışlılığı, onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanmasının kolay ve ekonomik olmasıdır.
Örneğin:
Öğretmenin kendi dersi için hazırlayıcı araçlardan bazıları, mesela testler uzmanlık seviyesini olmasa bile bazı bilgiler gerektirir. Bu bilgileri kazanmamış bir öğretmen için testler kullanışlı değildir. Çeşitli bölümlerden oluşan bir testin, her bölüm için ayrı bir puan vermesi de kullanışlığın artıran önemli etkenlerdir.

Güvenirlik: Güvenirlik, ölçmelerin duyarlık derecesini ifade eden bir kavramdır. Bir ölçme aracının ölçtüğü özelliği, kararlı, tutarlı ve duyarlı bir şekilde ölçebilmesidir.
Örneğin:
Sınav süresi öğrencilerin hemen hepsinin bütün soruları cevaplandırmalarına yetecek uzunlukta olmalıdır. Objektif testlerle yapılan sınavlarda sürenin gereğinden kısa verilmesi cevaplayıcıların testin sonundaki soruların okumadan ve gelişi güzel cevaplandırmalarına sebep olur, güvenirliği de sıfıra yakındır.

Geçerlik: Bir ölçme aracının ölçme amacına uygunluğu ve hizmet etme derecesidir. Bir ölçme aracı amaca hizmet ettiği oranda geçerlidir. Bir testin geçerliliğini belirlemek için kullanılan farklı 4 yöntem vardır, bunlar kapsam, ölçüt, yapı ve görünüş geçerliliğidir.

Kapsam Geçerliliği: Ölçme aracının ölçülmek istenilen davranışların hepsini kapsama derecesidir. Bir ölçme aracı ölçme kapsamında yer alan bütün hedefleri örneklendirdiği oranda kapsam geçerliliği vardır.
Ölçüt Geçerliliği: Geçerliği çalışılan bir ölçme aracıyla aynı özellikleri ölçen ve geçerli olduğu kabul edilen bir başka ölçme aracının aynı kişilere uygulanması sonucunda elde edilen ölçümler arasındaki korelasyona ölçüt geçerliliği denir Bir testin gelecekteki başarıyı tahmin etme düzeyine yordama (tahmin) geçerliliği adı verilir.
Yapı Geçerliliği: Bir ölçme aracının teorik bir yapıyı destekleme veya özellikleri gerçekten ölçme düzeyinin belirlenmesidir.
Görünüş Geçerliliği: Bir testin kapağında ne yazıyor ise onu  ölçüyor görünmelidir.

Örneğin:
Bir sınıfın Matematik dersindeki başarısının ölçülmesi için bir sınav yapılacaksa, bu sınavın Matematik dersindeki başarıyı tanımlayan tüm değişkenleri ölçmesi, bu değişkenler dışındaki değişkenleri ölçmemesi istenir.

Sınav bu nitelikteyse, verdiği puanlar geçerlidir. Bir ölçme aracı olarak testin güvenirliğini etkileyen bütün etkenler doğrudan ya da dolaylı olarak testin geçerliğini de etkiler.
Güvenirlik, geçerlik için bir ön koşuldur. Bir ölçme aracının güvenilir olması her zaman geçerli olduğu anlamına gelmez.
Geçerlilik, güvenirliği kapsayan bir kavramdır. Bu yüzden geçerli bir ölçme aracının, aynı zamanda güvenilir olduğu söylenebilir.
Geçerlilik her türlü hatadan etkilenmesine rağmen, güvenirlik yalnızca tesadüfî hatadan etkilenir.

(AYŞEGÜL YETİM)

ÖLÇMEDE HATA

Sabit Hata: Herkese aynı derecede etkiyen hata türüdür.
Örnek: Bir sınavda bir sorunun iptal edilmesi ve herkese aynı puanın verilmesi.

Sistematik Hata: Kişilere göre miktarı değişen hata türüdür.
Örnek: Öğretmenin bir sınavda bazı kişilerin puanlarını farklı miktarlarda arttırması

Tesadüfi Hata: Hatanın kime ne kadar etki ettiği belli olamyan hata türü.
Örnek: Sınav salonundaki bazı sıraların kötü durumda olması

ÖLÇME ARAÇLARININ SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Kullanışlılık:Bir ölçme aracının kullanışlılığı, onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olması demektir.

Güvenirlilik:Bir ölçü aracının aynı şartlar altında hep aynı sonucu vermesi demektir.

Geçerlilik:Bir ölçme aracının yada yönteminin ölçmek istediği değişkene ölçebilmesidir.